movie scene

Tal van media wegen in deze laatste week de hoogte- en dieptepunten van het jaar tegen elkaar af. Zo ook de filmpers, maar wat betekent dit nou eigenlijk? 

De laatste dagen van het jaar zijn weer aangebroken. De afgelopen weken zijn filmliefhebbers overal weer driftig bezig geweest de gemiste films in te halen. Dan kan de balans worden opgemaakt, wat waren de parels en welke mogen gelijk naar de budgetbak verbannen worden.
 
Hierna blijven we achter met een duidelijk afgebakend 2012, het jaar van The Dark Knight Rises en van Moonrise Kingdom. Het was het jaar waarin een nieuwe filmfranchise in navolging van fenomenen als Harry Potter opstond: The Hunger Games. Het was het jaar waarin met The Hobbit de eerste grote film in 48 fps werd vertoond. Maar het was ook het jaar waarin Michael Haneke een andere kant van zichzelf liet zien met Amour. En het was het jaar waarin zelfs bordspellen niet meer veilig bleken om door de camera tot explosiespektakel te worden vervormd.
 
En zo hebben we weer een blok af: dat was 2012. Die kan in de kast, naast 2011 en een lege plek, gereserveerd voor 2013. Een paar planken erboven staat de glamour van de jaren’ 20 uitgestald, met daaronder de duistere films van de jaren ’40. Even verderop de rebellie van de jaren ’70, toch de tijd waar we nog met veel vreugde naar terugkijken als filmliefhebbers.
 
Maar zijn deze perioden wel zo gemakkelijk in te delen? Bonnie and Clyde en The Graduate kwamen beiden uit in 1967, maar passen beter bij het nieuwe uitdagende Hollywood van de jaren ‘70. Ook The Shining en Raging Bull lijken hieronder te vallen, ondanks dat ze net de stap naar de jaren ’80 gezet hebben. Deze grenzen zijn toch moeilijker aan te geven, een direct punt van omslag is niet te bekennen. 
 
Maar waarom is iedereen dan toch altijd bezig met het maken van lijstjes? Het volledige antwoord op deze vraag is waarschijnlijk ingewikkelder, maar aan de basis ligt een drang tot categoriseren. Sterker nog, een nood. Om de wereld om ons heen te begrijpen is het nu eenmaal belangrijk dat we bepaalde films en momenten kunnen plaatsen in grotere gehelen. De filmgeschiedenis zien als een aaneenschakeling van losse werken is hopeloos verwarrend. Categorieën maken helpt ons de patronen te zien. Patronen in zowel vorm als inhoud, soms iets vertellend over het filmklimaat, soms over de maatschappelijke situatie.   
 
En hoe zal het afgelopen decennium herinnerd worden? Het decennium waarin Tolkien’s grote avonturentrilogie door horrorregisseur Peter Jackson succesvol verfilmd werd. Het decennium van There Will Be Blood en Children of Men, maar ook het decennium van Donnie Darko en City of God. Maar wat was nu het verbindende element van deze jaren? De opkomst van CGI? Het donkere pessimisme na 9/11?
 
Dit is moeilijk te bepalen en pas na geruime tijd zullen we er voldoende afstand van kunnen nemen om hier iets over te zeggen. Het hangt er vanaf wat vergeten en onthouden zal worden, een kwestie van selectief geheugen. Nu de balans aan het eind van het jaar is opgemaakt, kunnen we hieraan beginnen. Laten we Battleship en Total Recall vergeten en Argo en Holy Motors onthouden.