movie scene

Een dagje (voormalig) Rusland, met corruptie, seksisme en mannen die aan alle touwtjes trekken.

We zijn nog maar een paar maanden verwijderd van de start van de Olympische Winterspelen in Sotsji, Rusland. Maar de berichtgeving in de media over corruptie en bewoners die hun huis uit worden gezet, is al een behoorlijke tijd bezig. Voer dus voor documentairemakers. Binnenkort komt de - vreemd genoeg niet op het IDFA draaiende - film Putin's Olympic Dream van de Nederlandse filmmaker Hans Pool uit in de bioscoop. Wel draait op het IDFA de documentaire Putin's Games van de Russische filmmaker Alexander Gentelev. Het is een in alle opzichten ontluisterend beeld van een evenement dat nog maar weinig met sport zelf te maken lijkt te hebben.



Als een rode draad loopt de burgemeester van Sotsji als een echte autocraat door zijn stad, onderweg 'zijn' bewoners aanschietend die niets meer kunnen doen dan het stamelend met hem eens zijn. Een oude dame wordt - duidelijk tegen haan zin - door hem ondersteund bij het beklimmen van een trap. Alles is perfect, niets kan de glorieuze toekomst van de badplaats in de weg staan. Want Sotsji is een badplaats in één van de weinige subtropische delen van Rusland. Putin's Games laat dan ook zien dat de keuze voor de winterspelen vooral een politieke is geweest. Putin kweam er graag skieën, dus moest het op die plek. Ook is het Olympisch dorp ver verwijderd van Sotsji zelf. In een zompig moeras worden de sportaccomodaties gebouwd, waarbij het nog maar de vraag is of de gebouwen op termijn niet wegzakken in de klei (de skischans begint al te schuiven) of belaagd worden door modderstromen van de ontboste heuvels. We zien bijna voltooide woningen die worden onteigend en afgebroken, een stuk snelweg dat zo duur is dat het met goud kan worden geplaveid en geldstromen die oncontroleerbaar tig keer over de kop gaan. Maar ondanks deze interessante materie is het een bijzonder saaie documentaire geworden. Filmisch oninteressant, met een voorspelbare voice-over en een standaard opbouw zonder een pakkend begin of een verrassend eind. Benieuwd wat Hans Pool er van weet te maken.



Ukraine Is Not A Brothel speelt zich af in de voormalige Sovjetstaat, die sinds 1991 onafhankelijk is. Van oudsher is het een land waar het patriarchaat heerst: mannen zijn er de baas en vrouwen moeten vooral mooi zijn. De feministische groep FEMEN verzet zich al jaren tegen dit vastgeroeste beeld van ondergeschikte vrouwen. Met topless demonstreren trekken ze veel aandacht en  dragen zo hun boodschap uit. Maar langzaam aan gaat het beeld wringen, als de Australische filmmaker Kitty Green erachter komt dat ook FEMEN niet ontkomt aan de invloeden van de mannelijke tradities. Aan het hoofd van de groep staat namelijk Victor, een wat verwarde man die - zo blijkt uit verborgen opnames - vooral bezig is met macht en mooie vrouwen. Want alleen daarvoor is plaats binnen de vrouwenprotestgroep.

Langzaam wordt de buitenkant van FEMEN weggepeld, totdat duidelijk wordt dat het toch wel enigszins schizofreen is dat een organisatie die anti-patriarchaal is, door een man wordt geleid, zonder inspraak van de deelnemende vrouwen. Green vertelde na de vertoning dat het deels geluk was, want de ontmaskering van Victor vond plaats in de laatste draaidagen. Met een sterk gebruik van muziek en beeldcollages wordt zo de ontmanteling van een eens zo idealistische organisatie wrang in beeld gebracht. FEMEN bestaat in Oekraïne nauwelijks meer, doordat Victor zich heeft teruggetrokken en de politie aanklacht na aanklacht tegen ze indient, zijn de meeste meiden naar het buitenland gevlucht. En als kijker wordt je je na afloop bewust van de vraag: waar heb ik eigenlijk naar zitten kijken? Wat is waar en wat wil ik zelf als verhaal erin zien? Alleen al hierom is Ukraine Is A Brothel interessanter dan de eerdere Putin docu.