movie scene

Een in gevangenschap geboren aapje belandt in het regenwoud en moet zich daar zien te redden. Het klinkt als Madagascar, maar dat is het niet. Amazonia is namelijk echt. Soort van.

Dat het oerwoud van de Amazone en haar natuurlijke rijkdom sterk in hun voortbestaan bedreigd worden door ontbossing is al decennia geen nieuws meer, maar het tij van verwoesting lijkt allesbehalve gekeerd. Hoewel de roep tot het stopzetten van de destructie vanuit de westerse wereld aanhoudt, gaat de houtkap ondertussen onverminderd door. Voor het grote publiek blijft de vernietiging van het oerwoud echter nog steeds een ver-van-mijn-bed probleem. Thierry Ragobert (The White Planet) tracht nu, met behulp van de derde dimensie, de vernietiging weer een stukje tastbaarder te maken voor het grote publiek met Amazonia, om opnieuw te tonen wat binnenkort voorgoed verloren dreigt te gaan. Daarbij roept hij de hulp in van een bijzonder schattig resusaapje.



Vervalst
Amazonia lijkt een documentaire te zijn, maar is voorzien van een heus plot. We volgen de avonturen van een aapje dat nog nooit in de jungle is geweest, maar zich daar na een vliegtuigcrash moet handhaven. Vervolgens pakt Ragobert zowel ons als het aapje bij de hand en neemt hij ons mee in de wondere wereld van het Braziliaanse regenwoud, een fascinerende plek vol schoonheid, mysterie en gevaar, waarboven constant een onzichtbare tikkende klok hangt. Die dreiging wordt uiteraard gevormd door de mens, hoewel die bijna de hele film lang niet in beeld is. Zelfs de piloot van het vliegtuig verdwijnt direct uit zicht na het neerstorten. Dat wil niet zeggen dat onze harige, naamloze protagonist de plotselinge bevrijding van zijn slavenleven kan vieren, want in deze volslagen onbekende omgeving schuilt achter elke boom een nieuw obstakel dat hij het hoofd zal moeten bieden. Uiteraard is elke bedreiging gefingeerd en zal het aapje heus niet voor de kwijlende kaken van hongerige panters geworpen zijn, maar er kunnen toch vraagtekens geplaatst worden bij deze aanpak om de biodiversiteit van het oerwoud te tonen. Ragobert had de intentie om het leven van de Amazone zo realistisch en authentiek mogelijk te portretteren, maar waarom wordt de boel dan in scène gezet? Was het plot überhaupt wel noodzakelijk, of toch meer een manier om een breder publiek aan te spreken?

Meelijwekkend en adembenemend
De belevenissen van de aap lijken vooral een middel om een jonger publiek te interesseren voor het bedreigde regenwoud. Daarbij scoort zo'n onmiskenbaar aaibare hoofdrolspeler natuurlijk gemakkelijk punten. Dat een dergelijke protagonist toch een wat beperkt emotionele verscheidenheid kent maakt niet uit, want voor wat Ragobert hem voorschotelt, hoeft hij maar twee gezichtsuitdrukkingen te tonen: angst en verbazing. Daarin slaagt het aapje met vlag en wimpel, hoewel Amazonia hierdoor toch wat te sterk gaat drijven op een 'oh wat zielig!' structuur om de jongere kijkers aan het scherm gekluisterd te houden. 'Oh wat zielig, het aapje wordt bijna opgegeten door een jaguar! Oh wat zielig, het aapje wordt ziek van giftige bessen! Oh wat zielig, het beestje stort omlaag in een waterval!' Het is een wat gemakzuchtige, sensationele tactiek om de jeugd erbij te houden, al zal deze zeker geboeid zijn. Terwijl de aap zich voortdurend in de nesten werkt, vindt Ragobert opvallend vaak de tijd om de camera ook te richten op bijzaken, die zijn status als documentairemaker verraden. Amazonia is rijkelijk voorzien van honderden shots van allerhande bizarre beestjes en indrukwekkend natuurschoon die ons een adempauze gunnen, maar aan het verhaal rond de resusaap voegt het allemaal niets toe en leiden zelfs af. Aangezien de aap logischerwijze geen tijd heeft om erbij stil te staan, wil de regisseur hiermee toch even de aandacht vestigen op de mooie, ongevaarlijke kanten van de Amazone. Gelukkig voor de oudere toeschouwers, die zich toch wat minder zullen bekommeren om de eigenlijke verhaalstructuur, maar zich zo toch ook voldoende kunnen verwonderen over de fabuleuze majesteit van het regenwoud. Uiteraard met degelijk gebruik van de 3D-technologie, die vooral vanuit de lucht adembenemend beeldmateriaal oplevert. In de jungle zelf werkt het wat minder overtuigend vanwege alle details van het bos, maar toch voorziet het de kijker van een betere 3D-ervaring dan het merendeel van de Hollywoodfilms. Het neemt niet weg dat Amazonia verhaaltechnisch net zo heen en weer meandert als de rivier waarop de titel geïnspireerd is.



Shockerend
En dan bereikt Amazonia het onvermijdelijke punt waarop de boodschap om de hoek komt kijken. In dat opzicht houdt de film zich niet in. Bevinden we ons op het ene moment nog in het fantastisch mooie groene oerwoud met allerlei kleurrijke creatuurtjes en het aapje dat eindelijk soortgenoten heeft gevonden om zich bij aan te sluiten – waarbij het helpt dat het beest nog steeds zijn rode halsband om heeft, anders was hij niet van de rest te onderscheiden – vervolgens staan we in een troosteloos, zwartgeblakerd, kaalgeschoren landschap waarin slechts wat trieste boomstronken nog herinneren aan het zojuist vermoorde natuurschoon. Het is misschien een goedkope en sentimentele methode om de dreiging kenbaar te maken voor het publiek, maar niemand zal ontkennen dat een dergelijke grootschalige verwoesting geen vooruitgang is ten opzichte van de voorafgaande spectaculaire beelden. Zo wordt de boodschap er effectief in gehakt, maar vrolijk stemt het niet, wat ook precies de bedoeling is als Ragobert mensen ertoe wil bewegen zich hard te maken de vernietiging van het regenwoud te stoppen nu er nog regenwoud over is.

Conclusie
Regisseur Ragobert leek moeite te hebben te kiezen tussen fictie en documentaire en heeft daarom met Amazonia een poging geleverd beide te verenigen, wat een bij vlagen rommelige film aflevert. Het tranentrekkende plot rond het aapje zal vooral jongere kijkers aangrijpen, terwijl een ouder publiek zich meer aangetrokken zal voelen door de sensationele beelden van het Braziliaans natuurschoon. De ontluisterende boodschap dat deze groene pracht en praal binnenkort waarschijnlijk niet meer zal bestaan, hakt er bij alle kijkers echter terecht als een mokerslag in, waardoor jong en oud de bioscoop met een gedeprimeerd gevoel zou moeten verlaten.