movie scene

Het onstuimige leven van thuisloze reizigers.

Regisseur Jean-Charles Hue maakte in 2010 The Lord's Ride, een semi-documentaire over het leven van het op twee na grootste nomadenvolk in Europa, de Yeniche. Dat beviel Hue zo goed dat hij besloot deze speelfilm te maken met de Yeniche die hij in 2010 leerde kennen. Het was een goede keus van Hue. Mange tes Morts is een bijzondere film geworden.



Yeniche
'Mange tes Morts' is een oude Yeniche uitdrukking dat zoiets als 'doe afstand van je voorouders betekent'. Dit is een belediging; de Yeniche zijn een traditioneel volk, dat beweert af te stammen van de Kelten. Familie staat boven alles, zo ook voor de 18-jarige Jason (Jason Francois). Jason staat op het punt gedoopt te worden, maar de dag voor de doop is voor hem eigenlijk specialer. Dan wordt immers zijn oudere broer Mickaël (Michael Dauber) na 15 jaar uit de gevangenis vrijgelaten. Toen Jason een peuter was, stierf zijn vader en moest Mickaël de rol van pater familias overnemen. Hij had echter geen geld en stal onder meer vrachtwagens die voedsel vervoerden. Toen hij gesnapt werd vermoordde hij, al dan niet per ongeluk, een politieman. Voor Jason maakt dat niet zo veel uit. Mickaël is voor hem een held.

Mickaël
Mange tes Morts begint als een boeiend inkijkje in een reizigersgemeenschap aan de zelfkant van de maatschappij. Ze hebben hun kamp opgeslagen in Picardië, rond de buurt van Creteil, maar je kunt ze amper Franse burgers noemen. Ze leven in een volstrekt eigen wereldje met eigen normen, waarden en regels. En de Franse staat lijkt ze volkomen te negeren zolang ze het maar niet te bont maken. Ze leven van kleine criminaliteit, werken zwart voor armoedige loontjes, en jagen op wilde dieren. Dit is interessant, zeker omdat het duidelijk is dat we een zeer authentiek beeld krijgen van een bevolkingsgroep die amper bekend is. Even lijkt het erop dat de film ook niet veel meer zal zijn dan dat. Dan komt echter Mickaël in beeld. Hij heeft de gevangenis verlaten, maar brengt wel 15 jaar aan opgekropte woede en frustratie met zich mee. Dat wordt erger wanneer blijkt dat hij niet zomaar zijn rol van pater familias weer op kan pakken. De Yeniche blijken zich prima te hebben kunnen redden zonder hem, en zijn nu zelfs beter af dan 15 jaar geleden. Mickaël probeert hier gemoedelijk in mee te gaan, ten behoeve van zijn broers en moeder. Het is echter duidelijk dat hij zich machteloos voelt en dat hij niet veel langer zijn frustraties in zal kunnen houden. Hoe zeer acteur Dauber lijkt op zijn personage is niet bekend, maar hij weet precies hoe hij Mickaël moet vertolken. Hij maakt er een gevaarlijk, rauw personage van waar we toch ook enige begrip voor kunnen opwekken. Het doet denken aan de beste rollen van Jack Nicholson en Robert de Niro.



Road movie
De hele film is eigenlijk meer beïnvloed door Amerikaanse auteurfilms dan door Europese kunstfilms. Het middelpunt van de film is een lange autorit naar het stadje Creil. Jason is er achtergekomen dat daar een loods is met 250 ton koper. Hij vertelt dit aan Mickaël die hier een kans in ziet om zijn macht bij de gemeenschap weer te verkrijgen. Hij weet Jason, zijn andere broer Fred, en Moise (Jason's beste vriend) over te halen om met hem het koper te stelen. Regisseur Noë is echter niet zozeer geinteresseerd in de diefstal zelf, maar in de dynamiek tussen de personages en hun karakters. Hij maakt gebruik van hele subtiele, precieze dialogen; soms wordt er met één zin een hele nieuwe laag aan een personage toegevoegd. Hij toont bovendien aan dat normale gesprekken en verhoudingen tussen deze personages vrijwel onmogelijk zijn. Alles wat ze zeggen en doen is gericht om hun machtspositie in de auto en in de gemeenschap als geheel te verbeteren en te bevestigen. Dat doen ze voornamelijk door hun mannelijkheid en hun familieband te benadrukken. Daarnaast is ook het camerawerk erg interessant. Binnen in de auto zit de camera erg dicht op de mannen. Ze worden vaak in extreme close-up gefilmd, waardoor de spanning enorm wordt opgeschroefd. Buiten de auto worden de nachtelijke straten op een zeer poëtische, en bijna surrealistische manier in beeld gebracht. De film doet hierdoor soms denken aan films van Terrence Malick en Michael Mann.

Conclusie
Mange tes Morts is geen film die met veel bombarie de Nederlands bioscopen zal bereiken. Hij verdient het echter wel om gezien te worden. Het is een authentieke blik op het leven van een weinig bekende bevolkingsgroep. De dialogen zijn om te smullen, de cinematografie is slim uitgedacht en acteur Mickaël Dauber zet een fantastische acteerprestatie neer.