movie scene

Een film uit het jaar 1927 is niet voor iedereen geschikt, toch behoort Metropolis tot de onmiskenbare klassiekers.

We schrijven het jaar 2026. De stad Metropolis is een sterk verdeelde maatschappij. Boven de grond bevinden zich de belangrijke mensen: de leiders, wetenschappers en dergelijke. Zij leven hier samen met hun families in luxe en hebben alles wat hun hartje begeert. Daar lijnrecht tegenover staat de wereld onder de grond waar dagelijks de arbeiders in een wisselende ploegendienst van tien uur de machines in gang houden die dit leven voor de wereld erboven mogelijk maakt. Altijd moet er iemand aan de machines staan.

De leider van de stad, Joh Fredersen is een enorme dictator die zonder blikken of blozen van zijn arbeiders verwacht dat die zichzelf dood werken. Het is een situatie die roept om een opstand. De arbeiders hebben er inmiddels namelijk wel een keer schoon genoeg van. Toch worden ze hiervoor nog tegengehouden, door de mooie Maria, die iedere dag de arbeiders van een kerkdienst voorziet. Ze vraagt de arbeiders te wachten op de bemiddelaar die volgens haar de grenzen tussen de boven- en onderwereld zal doen vervagen.

Ondertussen raakt de zoon van Joh Fredersen, Freder genaamd, compleet bevangen door de schoonheid van Maria, en hij volgt haar in de benedenwereld. Daar is hij getuige van een vreselijk ongeluk met een van de machines, waarbij meerdere arbeiders om het leven komen. Hij neemt het werk van een van de arbeiders over en zegt deze om naar een huis te gaan waar hij vervolgens op hem moet wachten. Hierna gaat hij naar zijn vader om hem te vertellen over dit vreselijke ongeluk. Joh wordt vervolgens boos op een van zijn werknemers dat hij dit moest horen van zijn zoon, en niet van zijn medewerker. Als hij daarna nog meer informatie pas later te horen krijgt, ontslaat Joh zijn rechterhand. Freder is geschokt. Realiseert zijn vader zich dan niet wat het betekent om door hem ontslagen te worden? Ontslag betekent immers een leven in de benedenwereld. Nu pas ziet Freder zijn vader voor wat hij werkelijk is en het doet hem walgen. Hij besluit zich bij de arbeiders aan te sluiten.

Schoppen tegen de sociaal gevestigde orde
Mocht je het nog niet door hebben aan de hand van deze beschrijving, Metropolis is een satire die behoorlijk schopt tegen de gevestigde orde. Het speelt zich af in een periode van grote onrust tussen twee gevestigde ordes. Metropolis was ook een van de favoriete films van Adolf Hitler, en het valt te begrijpen waarom een dergelijke dictator zich kon vinden in deze film. Toch gebeurt er in de film precies het tegenovergestelde van wat deze leider wilde bereiken.

De laatste van zijn soort
Metropolis was tevens de laatste film van zijn soort, de laatste uit het tijdperk van de expressionistische films. Datzelfde jaar kwam ook de film The Jazz Singer uit, die het begin betekende van een nieuw tijdperk op filmgebied. Metropolis was tevens een enorm kostbare film voor die tijd. Met een budget van vijf miljoen mark, zou deze film zich nu nog steeds mogen scharen tot de meest dure films aller tijden. (Uiteraard omgerekend naar bedragen van deze tijd)

Fritz Lang
Fritz Lang is een regisseur met een bijzonder respectabel cv. Zijn meest bekende reeks films is nog altijd de Dr. Mabuse serie, maar ook Metropolis zou lange tijd bijdrage tot zijn bekendheid. Helaas moest de beste man in 1976 het leven laten op de toch wel behoorlijk achtenswaardige leeftijd van 86 jaar.

Acteerwerk
Je zou zeggen dat het acteerwerk in een stomme film makkelijker is dan in een film met dialogen, maar dat is juist niet het geval. Bij een stomme film zijn de uitdrukkingen van een acteur namelijk nog net even belangrijker dan in een gesproken film. Er is geen mogelijkheid om door middel van intonatie duidelijk te maken wat de gevoelens zijn van het personage, lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen worden zo des te belangrijker. Alfred Abel zet de rol van de dictator Joh Fredersen bijvoorbeeld schitterend neer. Hij voelt slecht, zelfs al hoor je hem nooit. Het is wel een stijl van acteren die compleet anders is dan we gewend zijn van hedendaagse films.

Extra's
Deze gerestaureerde versie van Metropolis bevat slechts een audiocommentaar track als extra. Deze is ingesproken door filmhistoricus Enno Patalas en is best interessant, maar je moet er wel even doorheen.

Conclusie
Zoals gezegd is Metropolis zeker geen film voor iedereen. De film heeft geen gesproken tekst en verloopt behoorlijk langzaam. Alles wat je aan uitleg zult krijgen, moet je halen uit teksten die je in beeld krijgt. Deze teksten zijn soms juist toegevoegd om missende elementen in de film op te vullen. Metropolis is namelijk niet heelhuids door de tand des tijds gekomen. De oorspronkelijke film is helaas verloren gegaan, deze duurde ruim drie uur. De huidige gerestaureerde versie moet het stellen met een stuk minder aan tijd. Bijna een kwart van de film is verloren gegaan namelijk. Deze gaten konden niet allemaal meer gevuld worden. Gelukkig is echter nog een groot deel gered. Metropolis behoord absoluut tot een stukje unieke filmgeschiedenis. Als je klassieke, stomme films in zwart/wit niet schuwt, zou je deze film zeker een kans moeten geven.

Extra's: