movie scene

"Er was één proefopnamedag waar ik de baard voor het eerst op had en toen wist ik pas wat voor hel ik tegemoet ging"

Een interview met Porgy Franssen die in de film Foeksia de Miniheks tovenaar Kwark op een overtuigende manier neerzet.

Waarom heb je deze rol aangenomen?
Ik vond het leuk om een keer in een kinderfilm te spelen omdat ik zelf een kind heb dat net acht is geworden, dus ik vond het een heel romantisch idee om een keer een film te spelen die ik mijn eigen dochter zou kunnen geven. Dat is de voornaamste reden. Het is natuurlijk een film met veel verkleedpartijen, een baard om, een snor op, enorm kostuum aan, natuurlijk; een Harry Potter-achtig gebeuren, dus het was wel een uitdaging. Ik speel natuurlijk al vierendertig jaar; veel uitdagingen heb ik niet meer, en dan zo'n hoofdrol in een film. Het zijn meestal bijrollen, een dokter, of een psychiater, maar dit is een mooie samenloop van dingen die het voor mij aantrekkelijk maakt om te doen.

Het grote publiek kent je natuurlijk uit de advocatenserie Keyzer en De Boer; hier ben je haast onherkenbaar. Bleef je tussen het draaien door Kwark of 'werd' je toen weer Porgy?
Eigenlijk blijf je in je karakter want het karakter is het pak, het ontwerp is het karakter. Je kunt doen wat je wilt, maar je blijft Kwark, zolang je die baard om blijft houden, die muts op, en dat kostuum aan...  je blijft gewoon Kwark. Maar ik had een eigen ligstoel bij me en daar lag ik 98 procent van de tijd, de hele dag, en ik kon ook niet eten want dat kon met die baard niet zo snel. Het eten werd klein gesneden voor mij en in hele kleine hapjes, alsof ik een patiënt was, in mijn mond gevoerd. Verder was het alleen maar liggen en hopen dat die dag aan zijn einde kwam... Porgy lacht.

Wat heb je aan de regie van Johan Nijenhuis gehad? Heeft hij jou een beter acteur gemaakt? Heeft hij bijvoorbeeld iets aan jouw spel meegegeven?
Wat volgens mij het allerbelangrijkste is, zij huren natuurlijk acteurs in, en dat zijn goede acteurs dus qua spel hoef je eigenlijk alleen nog maar gestuurd te worden, en dat deed Johan op een heel eerlijke manier. Daarnaast is het een man die je op de set volkomen vertrouwt omdat hij weet waarover hij het heeft. Dat zijn ingrediënten die de situatie zo gezond maken dat het kind daar wel in geboren kan worden, zeg maar. Er hoeft verder niet veel sturing bij, dat gaf hij wel, hij zei wel als hij iets anders wilde, of wanneer hij meer de nadruk wilde op een bepaald aspect, dan besprak hij dat wel met je en dan kreeg hij dat ook. Hij ziet dat heel goed en het is een man die je gewoon vertrouwt. Dat is het allerbelangrijkste.

Hoe is de eerste ontmoeting met Rachelle Verdel (Foeksia) gegaan, ik neem aan dat je een bepaalde connectie met haar heb moeten opbouwen?
Ja, daar begint iedereen over. Het was eigenlijk heel gewoon en we hebben elkaar van  tevoren helemaal niet ontmoet, we hebben ook niet samen gerepeteerd, elkaar pas op de set gezien. Ik denk wel dat ze bij mijn auditie  hebben gedacht: "Nou, dat botert wellicht goed met Rachelle". Ik kan natuurlijk niet hun gedachten lezen dus dat weet ik niet precies, maar feit is dat we elkaar pas op de set ontmoet hebben en dat het meteen prima ging. Je hebt respect voor elkaar, ze speelt haar rol erg goed en scènes die we samen hadden gingen gewoon uitstekend. Je geeft haar tips over en weer, het ging eigenlijk heel organisch. Het was niet eerst een gedoe van, die moeten elkaar leren kennen of een band met elkaar krijgen.

Ik bedoel meer dat, aangezien zij een stuk jonger is, wellicht ook verlegen zou zijn. Het is altijd moeilijk wanneer je als volwassen man met een kind moet gaan spelen...
Ja, daar hou je wel een beetje rekening mee. Je vangt iemand wat meer op, maar dat werd van alle kanten al gedaan, ze had een eigen coach bij zich en haar moeder was er vaak.

Wat heb je aan research gedaan voor deze film, heb je bijvoorbeeld gekeken naar films waarin tovenaars spelen? Heb je bepaalde karaktertrekken van tovenaars, gespeeld door acteurs in eerdere films, geanalyseerd? Hoe ben je te werk gegaan?
Ik heb bijna helemaal niet te werk gegaan. Ik heb gewoon mijn kostuum aangetrokken en heb mijn scènes gespeeld. Ik heb absoluut geen research gedaan, maar ik had wel toevallig Harry Potter gezien, die laatste (...and the Half-Blood Prince). Daar vond ik niet zoveel aan, maar ik zat natuurlijk wel naar die man, professor Dumbledore, te kijken en hij had veel minder baard, veel meer vlassig, die van mij is helemaal dichtgemetseld. Ik moest daar wel aan denken, ik had ook liever zijn baard gewild dan deze.

Heb je daar nog over gesproken in de voorbereiding?
Nee, want in de voorbereiding hoorde ik: "Je krijgt een lange baard". En toen dacht ik, jammer. Want het is een hoop gedoe, je zit natuurlijk lang in de schmink, dat is nu eenmaal het gegeven. Er was één proefopnamedag waar ik de baard voor het eerst op had en toen wist ik pas wat voor hel ik tegemoet ging.

Wat is je meest gedenkwaardige scène of draaidag?
Dat is de scène waarin Kwark achterblijft en Foeksia terug komt om te zeggen: "Hey pappie, waarom kom je niet?". Waarop ik zeg dat ik bang ben. Dan praat zij mij moed in en dan gaan we met zijn tweetjes de bovenmensen tegemoet... Dat is een mooie scène. Een andere scène is die waarin ik haar accepteer als dochter, dat ik uitleg waarom ik een houten been heb, eigenlijk twee benen dus, maar één dochter en die wil ik niet verliezen.

Zou de geschiedenis van jouw karakter, voorafgaand aan het plot van de film, wellicht meer diepgang kunnen hebben gehad? Hoe sta je daar tegenover?
Als je het boekje van Paul van Loon leest, heb je een meer uitgebreide versie van de geschiedenis van Kwark. In film, en dat is altijd rottig, moet je toch meer geschiedenis suggereren, ik vind dat ik daar in geslaagd ben als je de film terug ziet. Als je in het boek leest over Kwarks houten been, dan staat er meer uitgebreid, eigenlijk een heel mooi verhaal. Natuurlijk had ik dat graag willen vertellen, maar dat staat gewoon niet in het script. Dan moet je het op andere manieren zoeken, hoe je kijkt, hoe je Foeksia benadert, de verhouding met haar, dat soort dingen.

Maar heb je na het lezen van het scenario niet zoiets gehad van 'dit is te weinig'?
Dat had ik toch niet echt, je weet dat het een film is, je weet dat het voor kinderen is. Het is voor mij ook leuk om mijn kind mee te nemen naar de voorpremière, daar hebben wij de film voor het eerst gezien. Dat is mij nog meer waard dan wat een ander zegt of schrijft, het is een film voor kinderen, zij moeten de film zien. En voor de kinderen is het een mooie film geworden, dat merkte ik ook aan mijn dochter. Dat betekent niet dat de film kinderachtig hoeft te zijn, hij is kinderlijk, maar zelfs als volwassene kun je er best van genieten want het is geen film die verveelt. Hij is goed gemonteerd ook. En er was veel meer bij deze film dan wat er op de set gebeurde, hiermee bedoel ik de visual effects waarbij je toch vanuit het niets werkt, dus je kunt wel een bepaald gevoel over iets hebben, maar hoe dit in de montage eruit komt te zien daar kun je op de set weinig van zeggen. Dat weet je gewoon niet.

Hoe is dan het verschil tussen acteren op een podium in het theater en hier bij Foeksia voor een groen scherm?
Het was af en toe lastig, maar dat was meer technisch, dat je dan iemand niet in de ogen kunt kijken. Bijvoorbeeld wanneer de kleine Foeksia zojuist uit haar ei komt, dan zie ik haar niet, want dat is later gedraaid. Dan moet je dus goed bijgepraat worden en virtuoos voorstellen dat ze om je heen vliegt. Het enige wat jij kunt doen, is de regisseur vertrouwen op datgene wat hij zegt. Er was ook een man van de special effects bij, voortdurend in overleg met elkaar: "Komen we hiermee weg? Is het shot niet te dichtbij? Buigt hij niet te ver voorover? Gaat het niet te snel?" Het was af en toe wel vrij abstract natuurlijk, maar ik deed maar zo goed mogelijk mijn best en gaf mij geheel aan Johan in die zin. Het is wel een beetje gek dat je staat te acteren tegenover iets wat er niet is. Maar dat gaat mij vrij makkelijk af, dat vond ik niet zo moeilijk, wat ik het moeilijkste van alles vond was de zwaarte van het kostuum. De hele dag die baard, de pruik met zesentwintig naalden er flink ingeduwd, en dan nog die muts eroverheen. Het was zo verschrikkelijk warm dat ik de hele dag met zes cool packs onder mijn kostuum liep die werden iedere drie kwartier werden vervangen.

Hoe vindt je de ontwikkeling dat er heden ten dage steeds meer gebruik gemaakt wordt van visuele effecten?
Zolang het een mooie film oplevert, vind ik het allemaal prima, niks mis mee, daar is film geschikt voor. Er is niets meer dat niet kan, dus uitbuiten! Natuurlijk. Maar ik hou ook van een mooie ontroerende film, het hoeft dus niet per se. Als je naar The Matrix kijkt bijvoorbeeld; ze kunnen het zo goed. Laatst ook Avatar gezien, dat is wel revolutionair hoor.

De laatste tijd is er roering geweest over de identiteit van de Nederlandse film. Frank Lammers noemt die "commercieel en fantasieloos", Eddy Terstall schrijft in zijn nog te verschijnen biografie dat je alleen geld kunt verdienen in Nederland als je films maakt naar goed verkopende boeken, naar vaderlandse criminelen, of naar kinderboeken. Hoe is jouw mening over de identiteit van de Nederlandse film? En hoe zie je de plek van Foeksia in het Nederlandse film klimaat?
Dat is een moeilijke vraag. Foeksia neigt een beetje naar de commerciële kant. Walt Disney, grote film, daar zit wel wat geld in, maar toch goed gemaakt. Met veel liefde, hartstocht gemaakt en daar gaat het om.

Moeten we niet zeiken met zijn allen?
We zijn zo'n klein landje, en er gaat zo weinig geld in om, dat je nauwelijks kunt spreken van een filmcultuur. Je mag blij zijn met iedere film die je maakt, en de laatste tijd zijn er best veel films van de grond gekomen die goed zijn bezocht. Ik heb het gevoel dat het best goed gaat. Ook als je bekijkt hoeveel geld er voor is. Maar ik ben wel acteur, geen filmmaker. Ik heb wel een keer een film in Frankrijk gemaakt met tien acteurs, hartstocht om het zelf te maken, heb ik zéker. Ik zit echter niet zo in het vak als Eddy Terstall, hij zal best gelijk hebben, maar ik hou mij er niet zo mee bezig.

Denk je dat als deze film 60 miljoen euro meer aan budget zou hebben, je in de Verenigde Staten hoge ogen zou kunnen gooien?
Tuurlijk! dan zou het script nog beter kunnen zijn; in Amerika verdienen ze al miljoenen aan een goed script. Je zou een beter script krijgen, je zou alles net een stuk beter kunnen doen. Daar tegenover staat dat je zoveel geld ook allemaal op moet maken, maar in essentie gaat het om de inhoud. Ontroert de film? Het is vergelijkbaar met het draaien van een oude plaat op een slechte installatie; hier geniet je meer van dan het draaien van een slechte plaat op een hele goede installatie. Het gaat om de inhoud!