movie scene

Psychose, paranoia en surrealisme: ideaal materiaal voor het grootste talent dat Hollywood momenteel in de gelederen heeft.

De nieuwe Darren Aronofsy is op zich al iets om naar uit te kijken. Deze opwindende regisseur heeft in het verleden al bewezen erg goed op de zintuigen in te kunnen spelen met klassefilms als Pi, The Fountain, het meer ingetogen maar daarom niet minder sterke The Wrestler en natuurlijk zijn magnum opus: het meesterwerk Requiem For A Dream. Black Swan is zijn nieuwste creatie en voor menig filmliefhebber is dat iets om uitgebreid voor te gaan zitten.

Aronofsky’s talent
Black Swan volgt het verhaal van Nina (Natalie Portman), een ballerina in een balletgezelschap in New York. Wanneer de artistiek directeur Thomas Leroy (Vincent Cassel) besluit de prima ballerina Beth Macintyre (Winona Ryder) te vervangen voor de eerste productie van hun nieuwe seizoen, ‘Het Zwanenmeer’; is Nina zijn eerste keus. Maar Nina heeft een rivale: Lily (Mila Kunis), die ook indruk maakt op Leroy. Het Zwanenmeer heeft een danseres nodig die zowel de witte zwaan met onschuld en elegantie kan spelen als de zwarte zwaan, die staat voor bedrog en sensualiteit. De rol van witte zwaan is Nina op het lijf geschreven, maar Lily is de belichaming van de zwarte zwaan. Terwijl de twee jonge danseressen hun rivaliteit laten uitgroeien tot een vreemde vriendschap, begint Nina haar duistere kant obsessief  te omarmen.

Wat onderscheidt een talentvolle regisseur van een doorsnee regisseur? Door met een simpel uitgangspunt iets bijzonders weten te maken. Als er iemand in modern Hollywood genoemd moet worden die deze capaciteit heeft, komen we op een handjevol namen, waaronder die van Darren Aronofsky. The Wrestler bijvoorbeeld is een film die op papier niets meer is dan een ‘rise and fall’ verhaaltje van een uitgerangeerde worstelaar die zijn weg in het leven een beetje kwijt is. Een simpel drama dat door menig regisseur om zeep was geholpen door puur op het verhaal te mikken en de cinematografische kant compleet te negeren. Niet Aronosfsky. Hij wil, naast het vertellen van een verhaal, het publiek ook audiovisueel iets bijzonders meegeven. Met Black Swan is dit niet minder geworden, integendeel, Black Swan is een audiovisuele trip die je niet snel loslaat.

Natalie Portman
Met Black Swan heeft Aronofsky een middenweg gevonden tussen zijn oude en meer recente werk. Met Pi en Requiem For A Dream toonde hij vooral veel cyberpunk-invloeden en met The Fountain en vooral The Wrestler zagen we de rustigere, menselijkere Aronofsky. Black Swan schommelt behoorlijk tussen de twee in en toont de volwassen versie van deze regisseur, die zonder excessen een bijzonder aangrijpende film heeft weten te maken. Black Swan is voornamelijk een psychoanalytische film geworden, die een fragiel meisje toont dat te maken krijgt met extreme druk van buitenaf en hierdoor in een psychose belandt. Een ideaal uitgangspunt voor Aronofsky’s visuele meesterschap. Er zijn veel invloeden van David Cronenberg zichtbaar, maar gaandeweg zien we vooral veel terug van de meester van het onderbewustzijn: Roman Polanksi. Psychose en paranoia zijn sinds Repulsion, The Tenant en Rosemary’s Baby niet meer zo sterk in beeld gebracht als hier. Dit is niet enkel de verdienste van Darren Aronofsky, want wat  zet Natalie Portman hier een fenomenale rol neer!

Portman, ooit het talentje uit Luc Bessons Léon is uitgegroeid tot een actrice die niet altijd het fortuin heeft gehad in memorabele films te mogen spelen, maar zich met Black Swan volledig herpakt. Zij draagt de film van begin tot eind en in een film die audiovisueel de pannen van het dak speelt is dat een extra verdienste. Portman geeft op angstaanjagende wijze gestalte aan een fragiele, gedesoriënteerde vrouw, die met haar obsessie voor perfectionisme een gevaar voor haarzelf wordt. Zelden zul je een verstoord individu zo levensecht vertolkt zien worden. Aronofsky lijkt inmiddels een patent te hebben op het doen herrijzen van vergeten acteurs. Mickey Rourke zette in The Wrestler ook al de rol van zijn leven neer. Aronofsky heeft het zelfs voor elkaar gekregen Mila That 70’s Show Kunis echt aan het acteren te krijgen. Over prestaties gesproken.

Conclusie
Darren Aronofsky is weer helemaal terug met Black Swan, een audiovisuele trip die Natalie Portman de gelegenheid geeft de rol van haar leven te vertolken. Dit stukje onvergetelijke regie en acteerwerk mag zich stiekem de beste film van de laatste Oscarnominaties noemen.