movie scene

"Anders Behring Breivik, verantwoordelijk voor het doodschieten van zeker 68 mensen op het eiland Utoya, werd geïnspireerd door de film The Matrix" Maar is zo'n mening wel te onderbouwen?

Anders Behring Breivik

Was deze gruwelijke gebeurtenis enkele jaren geleden gebeurd, dan had The Matrix inderdaad de schuld gekregen van de media. Tegenwoordig zijn computerspellen echter het mikpunt en gamers moeten zich verantwoorden voor hun hobby. De Telegraaf kopt: "Breivik speelde diverse gewelddadige spelletjes" en Nu.nl zegt "Noor plande moordpartij met schietspel". Breivik verwijst meerdere keren naar de film The Matrix in zijn 1500-pagina lange manifest, maar niemand die daar over praat. Er wordt direct een link gelegd tussen games en geweld, maar Breivik kijkt ook graag naar Platoon en Back to the Future en de Bijbel noemt hij als één van zijn favoriete boeken en daarnaast luistert hij naar Armin van Buuren en Mozart.

Was het misschien Mozart die hem tot zijn daden bracht of de gruwelijkheden die in de Bijbel te lezen zijn?

We proberen krampachtig de dader te begrijpen en onszelf te verzekeren dat dit maar een uitzondering is, zodat we veilig door kunnen gaan met ons eigen leven. Via internet achterhalen we tegenwoordig direct de naam en interesses van een dader en proberen we hieruit mogelijke oorzaken aan te wijzen. Zo simpel is het echter niet.

Bij de schietpartij in Columbine (1999) zou het spel Doom de oorzaak zijn, terwijl onderzoek van de FBI later uitwees dat het onwaarschijnlijk was dat games of andere media een significante invloed hebben gehad. Eén van de daders was zwaar depressief en de ander een sociopaat. Het is dan ook veel waarschijnlijker dat een gewelddadige film, game of welk medium dan ook, niet de oorzaak is dat iemand een moordenaar wordt, maar dat dit slechts de druppel is die de emmer doet overlopen. Waarschijnlijk kan voor een sociopaat alles een aanleiding zijn: een film, spel of boek maar ook een lullige uitspraak van een collega op het werk.

Childs Play 3 poster

Voor veel mensen is een gewelddadige film of game een stukje vrijetijdsbesteding zonder dat dit tot enige problemen leidt. Toch worden ze vaak in verband gebracht met misdaden, maar nooit is aangetoond dat ze ook de oorzaak zijn. De horrorfilm Child's Play 3 uit 1991 zou de inspiratie zijn geweest voor de moord op James Bulger. A Clockwork Orange (1971) zou verantwoordelijk zijn voor een verkrachting in Nederland en de moord op een zwerver.

Morpheus in The Matrix

The Deer Hunter zou verantwoordelijk zijn voor zelfmoorden door het kopiëren van Russische roulette en ook The Basketball Diaries, RoboCop 2, Saw, Scream, Taxi Driver en Natural Born Killers worden aangewezen als inspiratie en oorzaak van moorden en schietpartijen.

Dat The Matrix invloed op Breivik had, wordt wel duidelijk in zijn manifest. Hij zag zichzelf als een soort Morpheus (gespeeld door Laurence Fishburne) uit The Matrix. De mensen die zijn standpunten niet inzien, bevinden zich in de droomwereld vergelijkbaar met die uit de film en het was aan hem om mensen wakker te schudden en te laten inzien dat ze slaven zijn, net zoals Morpheus dat bij Neo deed. Als Breivik The Matrix nooit had gezien, zou hij dan niet gewoon een ander synoniem gebruikt hebben? Als Breivik zijn schiettechniek niet virtueel oefende in Modern Warfare, was hij dan niet gewoon naar de schietbaan gegaan?

Maar liefst 15 miljoen exemplaren werden er verkocht van het schietspel Modern Warfare 2 en vele mensen wereldwijd hebben The Matrix gezien. Dat zijn heel wat potentiële moordenaars, als je moet geloven welke invloed de media heeft op mensen.