movie scene

Voor het Leiden Internationaal Film Festival werden meerdere Amerikaanse filmmakers met een film in de ‘American Indie’ hoofdcompetitie naar Nederland overgevlogen. Zo spraken wij debuterend regisseur Peter Sattler, die met Camp X-Ray een ingrijpend beeld van Guantánamo Bay schetste, over de manier waarop hij zijn film vormgegeven heeft.

Voordat u aan Camp X-Ray werkte, kende u een lange geschiedenis van anoniem werk in Hollywood. Kunt u iets vertellen over die tijd?
Ik had een ongebruikelijke loopbaan. Ik ging naar filmschool en daar raakte ik erg geïnteresseerd in experimentele avant-garde film, dus richtte ik mij nooit echt op het vertellen van verhalen. Toen ik afstudeerde kwam ik echter terecht op veel filmsets als crew bij de visuele afdeling. Ik hield zoveel van film en ik vond het werk op de set zo leuk, dat ik daar een lange tijd ben gebleven. Acht jaar geleden verhuisde ik terug naar Los Angeles en daar begon ik weer geïnteresseerd te raken in narratieve films maken. Ik moest alles weer leren, want ik had daar tijdens mijn opleiding nooit echt op gefocust. Zonder vermeld te worden op de aftiteling heb ik voor veel films geschreven. Ik heb scripts bewerkt, boeken in scripts omgezet en zelfs films verzonnen voor speelgoedmerken. Het was een tijd leuk en het betaalde goed, maar na verloop van tijd werd het frustrerend. Het was allemaal niet bepaald inspirerend. Uiteindelijk heeft die frustratie geleid tot het schrijven van Camp X-Ray. Mijn film heeft wel een traditioneel begin, midden en eind, maar probeert alsnog iets anders te doen.



Hoe kwam u precies op het idee van Camp X-Ray? Het is namelijk een politieke, maar ook zeer emotionele film.
Het was nooit mijn doel om een politieke film te maken. Misschien is dat het wel een beetje geworden, maar het idee ontstond eigenlijk toen ik een documentaire over Guantánamo Bay zag waarin een bewaker met een gedetineerde aan het praten was over allemaal alledaagse dingen. Toen zag ik de hele film al voor me: een simpel verhaal over twee mensen, die allebei vastzitten op deze plek. De film moest onderzoeken hoe dat moest zijn voor die twee mensen. Het verhaal speelt zich dus wel af in Guantánamo Bay, maar het gaat niet over Guantánamo Bay zelf. 

Hoe verzamelde je voldoende informatie over die plek om het als overtuigende locatie te gebruiken?
Er is meer informatie dan je denkt. Het kost alleen veel tijd om het te vinden en toe te passen. De grootste uitdaging was om de kleine details tot leven te laten komen.

Zoals dat shot in uw film waarin bewakers citroenen en sinaasappelen moeten labellen? 
Precies! Veel van dat soort details hebben we direct overgenomen van bestaande foto’s. Het zijn van die militaire manieren om hele onnozele dingen aan te pakken. Ik was altijd op zoek naar zulke idiote contrasten in mijn film. Ik wilde de plek tot leven brengen. En voor zo'n ondoorzichtige plek waren er trouwens nog relatief veel foto’s, documentaires en zelfs documenten op Wikileaks, die ons daarbij konden helpen.



Kreeg u eigenlijk enige steun van de Amerikaanse overheid bij het maken van uw film?
We hebben in Amerika een procedure, waarbij het Amerikaanse leger jou kan helpen bij het maken van jouw film over het leger. Iedereen vraagt die procedure aan, maar bijna geen enkele aanvraag wordt geaccepteerd. Die van ons dus natuurlijk ook niet. We hebben gelukkig zelf genoeg onderzoek gedaan over beide kanten van het verhaal, want we wilden namelijk ook dat onze film neutraal zou blijven.

Opent uw film daarom ook vanuit een Arabisch perspectief?
Er wordt gezegd dat je bij films zo laat mogelijk moet beginnen in het verhaal. Ik wilde juist de oorsprong laten zien. Het begon natuurlijk allemaal echt bij 9/11, daarom opent de film met beelden van de torens. Daarna neemt de film de kijker mee op een verschrikkelijke tocht naar Guantánamo Bay, want als je het hebt over Guantánamo Bay, heb je het over de mensen die daar zitten. We zien hoe Ali wordt ontvoerd en vervolgens daarheen wordt gebracht. Als de film daarna acht jaar verder de tijd in springt, kan het publiek beter het personage van Ali begrijpen.

Heeft u veel geleerd van het werken in Hollywood.
Absoluut. Ik ben gek op Hollywood films. Je kunt van elke filmtechniek gebruik maken. Je zou zelfs technieken van Spielberg kunnen toepassen op een bizarre avant-garde film, want film gaat uiteindelijk alleen om communicatie met het publiek. Sommige mensen kunnen dat op een hele slimme manier en ik pik veel van die technieken in voor mijn eigen werk.



Een van de sterkste punten aan Camp X-Ray vond ik Kristen Stewarts personage, Amy Cole. Zij was stoer, maar ook duidelijk geïntimideerd door de mannelijke militante wereld om haar heen. Toch was zij als vrouw niet zwakker dan de rest. Hoe hebt u haar personage benaderd?
De grootste uitdaging voor mij was niet Guantánamo Bay namaken. Nee, wat ik het moeilijkst vond was haar personage op een overtuigende manier neerzetten. Het was moeilijk omdat het in de natuur van haar personage zit om weinig te praten. Ze is een bewaker en soldaat; ze deelt dan niet zomaar haar diepste gevoelens met iedereen. Het is simpel om een stoere vrouw in je film te schrijven, maar om haar ook als veelzijdig mens af te beelden is lastiger. In het script zit dan ook eigenlijk niets wat haar zwaktes onthult, maar door het acteerwerk van Stewart pikt het publiek dat hopelijk onderbewust toch op. Ik heb daarom veel met Stewart gepraat over de reden dat dit meisje pijn heeft. Waarom is ze onzeker? Waarom heeft ze zwakke plekken? Die vragen stelden we aan elkaar. Uiteindelijk is elk script slechts een plattegrond voor de acteurs. Ze moeten weten waar ze met hun rol heengaan, maar hoe ze dat op een ogenschijnlijk eerlijke manier afbeelden is volledig aan hen. Kristen Stewart heeft dat erg goed gedaan en ik voel me dan ook vereerd dat ze in mijn film kon spelen. 

Werkt u onderhand al aan een nieuw project?
Ik heb super veel tijd gestopt in Camp X-Ray en ik heb me daardoor ook gerealiseerd dat ik meer ideeën heb dan dat ik tijd heb om ze te verfilmen. Toen ik Camp X-Ray afgerond had ben ik daarom ook begonnen met het schrijven van iets wat ik altijd al heb willen maken. Mijn uitvoerende producent, medefilmmaker en goede vriend David Gordon Green vertelde mij dat je elke film moet maken alsof het je laatste is. Nu begrijp ik dat eindelijk.