movie scene

Tijdens het Jack Nicholson-zomerfestival in EYE Film Instituut Nederland is de lange versie van Stanley Kubricks' The Shining voor het eerst in Nederland te zien.

Tot op de dag van vandaag wordt in Amerika de lange versie vertoond en in Europa de korte versie. Nu kan het Nederlandse publiek eindelijk de extra 25 minuten zien uit de Amerikaanse versie.

EYE exposeert de oorspronkelijke bijl waar Jack Nicholson mee repeteerde. Ook is er een interactieve installatie te zien van Niels Mud: een bureau geïnspireerd op The Shining, met lades vol geheimen.

Hoe Kubrick tot zijn twee versies kwam
The Shining ging in Amerika uit op 23 mei 1980 in de oorspronkelijke versie van 146 minuten. Twee dagen na de première gaf Stanley Kubrick de opdracht aan alle operateurs om de laatste scène van twee minuten niet te projecteren, eraf te snijden en terug te sturen naar Warner Bros. De gesneuvelde slotscène speelt zich af in een ziekenhuis waar Wendy Torrance (Shelley Duvall) vertelt dat het lijk van haar man nooit is gevonden. Hiermee wordt een nieuwe interpretatie van de film mogelijk, aldus de Amerikaanse filmcriticus Roger Ebert: misschien bestond Jack alleen in de fantasie van Wendy en Danny. Of misschien is hij meegesleurd naar het verleden, of was hij zelf moordenaar Delbert Grady. Maar Kubrick schrapte dit open einde dus op eigen verzoek, zodat de 144 minuten-versie de enige is die nog steeds in Amerika rouleert.

Na slechte recensies en een tegenvallende box-office in Amerika, werd The Shining vlak voor de Londonse première in 1980 aan een testpubliek getoond, waarna nog eens 25 minuten sneuvelden. Dit is de versie die in Europa rouleerde en die terechtkwam op latere Europese video- en dvd-uitgaves. Opvallend is dat Kubrick alle sequenties waarin de Torrances televisie kijken inkortte, terwijl populaire cultuur en communicatie juist een van de belangrijke motieven in de oorspronkelijke film lijkt: het geschreven woord van Jack versus de beeldenstroom waar Danny mee wordt omringd. De verwijzingen naar de beeldcultuur worden zo afzwakt.

Het is moeilijk te zeggen welke versie de definitieve, director’s cut is. Kubrick liet beide versies op hun eigen continent rouleren en heeft nooit tussen de twee gekozen. Het Franse tijdschrift Positif oppert dat het toelaten van twee versies in Kubricks oeuvre, een dubbelfilm dus, toepasselijk is voor een filmmaker die het spiegelthema zo vaak in zijn werk heeft gebruikt. De lange versie is in Nederland nog nooit vertoond of op dvd uitgebracht, en zal nu voor het eerst te zien zijn in EYE. Zie hier een complete lijst met de verwijderde scènes.

De lange Amerikaanse versie van The Shining (144 minuten) draait van 1 juli t/m 26 aug in EYE, Vondelpark 3, Amsterdam.
De korte Europese versie (119 minuten) draait vanaf 30 juni in de Jack Nicholson-filmtour langs de Nederlandse filmtheaters en vanaf 27 augustus in EYE. Het Jack Nicholson-zomerfestival vindt plaats van 30 juni t/m 31 augustus 2011 in EYE.