movie scene

Een integer portret van een man die ondanks zijn abnormale afwijking probeert te functioneren in de maatschappij.

Michael (Michael Fuith) is de naam van een 35-jarige man die ogenschijnlijk een normaal leven leidt. Hij werkt bij een verzekeringsmaatschappij en zijn uiterlijk doet ook vermoeden dat hij zulk werk heeft. Hij toont zich ietwat verlegen en stilletjes, maar desalniettemin lijken zijn collega’s hem te waarderen. Niemand vermoedt dat Michael in zijn kelder het 10-jarige jongetje Wolfgang (David Rauchenberger) heeft verborgen. De abnormale kant van Michael heeft hem hier toe aangezet en het behoeft verder geen uitleg hoe deze kant er uit ziet. De film richt zich niet op een ingewikkeld plot, maar doet verslag van de laatste vijf maanden die Wolfgang onvrijwillig doorbrengt in de geheime kelder van Michael.

Preisregen
"Preisregen für Michael von Markus Schleinzer" kopte een Oostenrijkse krant trots. Michael gooit hoge ogen op de vele buitenlandse filmfestivals en behoorde ook tot de officiële selectie van Cannes eerder dit jaar. Niet gek voor een regiedebuut, want Michael is de eerste film van Markus Schleinzer. Toch is Schleinzer geen onbekende in de filmwereld. Hij was casting director bij vele Duitse en Oostenrijkse producties. De meeste bekende titels waar hij aan meewerkte waren: Die Fälscher, La Pianiste en Das Weisse Band. Het was dan ook laatstgenoemde film waar hij de benodigde ervaring opdeed om met kinderen te werken. Want hoe bereid je een 10-jarige jongen voor op een heftige rol als die van Wolfgang? Volgens Schleinzer was het uiterst belangrijk om in gesprek te blijven met het kind. Hij en David Rauchenberger bedachten samen hoe Wolfgang zijn wereld ervoer. Ook liet de regisseur het kind zijn kelderkamer zelf inrichten zodat hij voor zichzelf een veilige wereld creëerde.

Weinig populair
„Een Oostenrijkse film over pedofilie“ zou een zeer slechte reclametekst zijn voor deze film. Toch is het een feit. Michael is een Oostenrijkse productie die gaat over een pedofiel. Een gezellig avondje film zal in weinig gevallen leiden tot een bezoek aan Michael. Ook tijdens de persvoorstelling waren er slechts drie recensenten die zich aan dit onderwerp wilden wagen op de vroege ochtend. Kortom: pedofilie is een weinig populair filmthema en geef de massa eens ongelijk. In plaats van het ervaren van dolle pret of huiveringwekkende spanning kan het met een film over pedofilie twee andere, minder plezierige, kanten op gaan: je voelt walging of ontzettende droefenis. Schleinzer wilde geen film afleveren die het verhaal vertelt van een gemolesteerd kind. Een dramatische tranentrekker maken van een dergelijk verhaal zou getuigen van wansmaak. Nee, hij hoopt met Michael een onbevooroordeeld portret van een pedofiel af te leveren. Het is aan de kijker om daar uiteindelijk een oordeel over te vellen.

De deur
Het doel van Schleinzer is gewaagd, want pedofielen zijn bij voorbaat al veroordeeld. Als kijker weet je dan ook meteen dat Michael een slechterik is en hoop je dat het verkeerd met hem afloopt. Dat effect is onvermijdelijk. Maar Schleinzer heeft zijn best gedaan om die veroordeling af te zwakken en dat lijkt hem te lukken. De film is fragmentarisch opgebouwd. We zien stukjes van een dag uit het leven van Michael. Hij komt thuis uit zijn werk met een tas vol boodschappen, hij ruimt zijn boodschappen op en kookt een potje. Dan loopt hij naar zijn kelder en haalt daar een jongetje op. Hij en het jongetje eten hun prakje, het jongetje vraagt of hij televisie mag kijken, wat mag. En uiteindelijk als Michael naar bed gaat, poetst hij braaf zijn tanden en terwijl hij het beeld uitloopt pakt hij nog snel even een tube glijmiddel mee. Zo ziet dat er dus uit, het leven van een pedofiel. Het lijkt bijna op het leven van een normaal mens en dat maakt die constatering juist zo eng. De subtiliteit waarmee Michaels afwijking uitgebeeld wordt is zeldzaam. De regisseur geeft de kijker een hoop verantwoordelijkheid door zelf in te vullen of niet in te vullen wat er zich afspeelt achter de deur naar de hel. En negen van de tien keer zien we ook wat er zich afspeelt : Michael en Wolfgang spelen samen, in iets dat lijkt op een kinderkamer, een spelletje, gooien sneeuwballen of maken samen schoon. Wolfgang is de fase van verzet voorbij en probeert er ook op zijn manier het beste van te maken. Dat besef doet verdomd veel pijn omdat je weet dat zijn wereld een zwartgeblakerde versie van de werkelijkheid is.

Buikpijn
Het spelen van een pedofiel is een ondankbare klus. Sommige slechteriken krijgen het nog voor elkaar om iconische antihelden te worden, maar dat is voor de filmpedofiel niet weggelegd. Michael Fuith speelt een voortreffelijke rol. Het is een vloek en een zegen, maar mijn stereotype pedofiel heeft na Little Children een nieuw gezicht. Zijn lege blik en humorloze bestaan doen vermoeden dat Michael zich pijnlijk bewust is van zijn gestoorde afwijking. Ook de jonge David Rauchenberg doet het goed. Schleinzer wilde geen tranentrekker maken, maar een paar seconden zijn genoeg om bij het kijken naar deze jongen buikpijn te krijgen.

Conclusie
Deze film schreeuwt niet, hij fluistert donkere woorden. De blinde vlekken in de film en de subtiele fragmenten uit het leven van Michael laten een eindoordeel aan de kijker over. Schleinzer heeft gedaan wat hij ons heeft beloofd; hij heeft een onbevooroordeeld en integer portret afgeleverd dat de kijker in staat stelt om met enige afstand de dagelijkse beslommeringen van een pedofiel te aanschouwen zonder daar kotsmisselijk van te worden. Dit resulteert uiteindelijk in een gevoel van droefenis met daarbij een klein beetje buikpijn.