movie scene

Met de horrorklassieker Faust - Eine Deutsche Volkssage nam regisseur F.W. Murnau afscheid van Duitsland en vertrok naar Hollywood om daar door te breken.

Het ultieme goed en het absolute kwaad sluiten een weddenschap af, met als inzet de aarde. Als de duivelse Mephisto de mens Faust kan corrumperen, krijgt hij de mensheid in zijn schoot geworpen. Als de duivel de pest loslaat op de bewoners, staat dokter Faust machteloos. Dan ontdekt hij dat hij de geest der duisternis kan oproepen om de ziekte te stoppen. Het volk keert zich echter tegen hem, als ze merken dat hij samenwerkt met Mephisto. Maar die is nog niet klaar, want wanneer Faust verliefd wordt op de mooie Gretchen ziet Mephisto zijn laatste kans om de man te bederven. Hij zet iedereen tegen elkaar op en ziet rustig toe hoe zij hun leven ruïneren.



Origine
Er zijn tal van verfilmingen van het klassieke toneelstuk Faust van Johann Wolfgang Goethe. In 2011 nog werd een goed ontvangen bewerking gemaakt. Toch wordt de allereerste avondvullende versie uit 1926 (!) als één van de beste gezien en dat is niet onterecht. Alle elementen voor een sterk horrordrama zijn namelijk aanwezig. Natuurlijk moet horror hier met een korreltje zout genomen worden, want de hedendaagse kijker zal niet angstig naar bed gaan. Maar dat was in het begin van de twintigste eeuw wel anders, want het afbeelden van een duivel was toen nog ongehoord. Ook werd gebruik gemaakt van destijds gewaagde seksuele thema’s, zoals een ongehuwde moeder. Daarnaast toont men zelfs een onmiskenbaar vrouwelijk orgasme (uiteraard een uitvinding van de duivel).

Restauratie
Lange tijd waren de overgebleven kopieën van deze film slechts 85 minuten lang, maar nadat deze in 1997 werden gerestaureerd, kon dat worden uitgebreid tot de originele lengte van 116 minuten. Er zijn nog altijd ruis en krasjes waar te nemen, maar de film is uitstekend te volgen en er heeft veel werk ingezeten om Faust klaar te maken voor een nieuwe generatie.

Ambiteus
Regisseur F.W. Murnau (waarvan bijvoorbeeld Sunrise: A Song Of Two Humans wordt gezien als een film die de wereld van cinema veranderde) is een van de grootmeesters van de stomme (lees zwijgende) film. Zijn bekendste werk is waarschijnlijk de meesterlijke horrorfilm Nosferatu, Eine Symphonie Des Grauens, maar 4 jaar later maakte hij ook het ambitieuze Faust, waarmee hij alweer een horrorklassieker wist af te leveren. Het verhaaltje stelt weinig voor en de film is soms zelfs wat langdradig, maar de liefhebber zal worden geboeid van begin tot eind.



Effecten
Waar Faust echt weet te scoren, is op het gebied van verbluffende special effects. Die zijn na al die tijd natuurlijk achterhaald, maar geplaatst in het tijdsbeeld kan alleen maar geconcludeerd worden dat de visionair Murnau wederom de grenzen van filmmaken wist te verleggen. Dat begint met simpele zaken als licht, schaduw en rook, maar zet zich voort in prachtige shots, zoals de duivel die over een stad uittorent of een rokende tekst die op perkament ontstaat. Er wordt veel gebruik gemaakt van overlappende beelden om zo illusies en spookbeelden te creëren.

Acteerwerk
Zoals in de meeste 'stomme' films is het acteerwerk flink uitvergroot. Om emoties en dialoog over te brengen zonder spraak was dit natuurlijk noodzaak. Eén acteur springt er niettemin uit. Emil Jannings (bekend uit de klassieker Der Blaue Engel) schittert als duivel Mephisto met zijn zenuwtrekjes en gemene gezichten.

Conclusie
Het hedendaagse publiek zal niet direct weglopen met het theatrale Faust, maar de liefhebber van klassieke cinema mag dit belangrijke werkje niet overslaan. Het bekende verhaal wordt op rustige wijze uitgezet, maar dankzij de ingenieuze special effects ontstaat een prent die geen moment verveelt.