movie scene

Als afsluitend stuk in zijn drieluik over de Oscars neemt MovieScene redacteur Omar alvast een voorschot op de Oscarnacht komende zondag.

Vanuit een zonnig Nicaragua bekeek ik vorige week de BAFTA’s. Wat een gezapige bedoeling was dat. Alhoewel Stephen Fry een uitzonderlijk presentatietalent bezit, kende de avond en Fry’s grappeninstrumentarium wel heel veel gelijkenissen met vorig jaar. In een recordtijd van twee uur werd vrijwel zonder onderbrekingen een arsenaal aan onderscheidingen uitgereikt. De BAFTA’s kunnen in mijn beleving beter een voorbeeld nemen aan hun Amerikaanse grote broer, de Oscars, waar ruim de tijd wordt genomen voor de viering van film.
 


Ellen DeGeneres
Met de BAFTA's in de achteruitkijkspiegel kan volop gespeculeerd worden over de uiteindelijke uitreiking van de Oscars. Presentatrice dit jaar is Ellen Degeneres en het staat buiten kijf dat ze het in ieder geval niet slechter kan doen dan haar voorganger Seth MacFarlane. MacFarlane stond vorig televisieseizoen als regisseur van Ted en showhost van Saturday Night Live ineens in de spotlights als presentator van de Oscars. Hierbij was hij een akelige mengeling van Steve Martin en Richard Gere’s autistische jongere broer. De keuze voor DeGeneres, de lesbische Billy Crystal, is in dat opzicht ronduit veilig. Echt schaterlachen wordt het met haar niet, maar ze zal wel steviger in haar schoenen staan, aangezien ze gewend is een miljoenenpubliek te vermaken. De wens en roep om Ricky Gervais of Louis C.K. groeit echter met het jaar, maar de conservatieve Academy voelt daar vooralsnog niets voor.
 
Paul Verhoeven
Vorig jaar kreeg het publiek even inzage in het stemgedrag van een Academy-lid. Toen sprak het anonieme lid over zijn twijfels aangaande euthanasie en zijn motivatie om niet op Amour te stemmen. Zijn favoriete korte film koos hij op basis van de titels, want hij had van de genomineerden geen kennis genomen. Dit jaar was hetzelfde sentiment te destilleren in een soortgelijk artikel. Een Academy-lid bekritiseerde openlijk de voor beste buitenlandse film genomineerde Omar die in zijn ogen anti-semitisch was, en The Broken Circle Breakdown waar hij na twintig minuten genoeg van had. Dit wat koddige beeld van knorrige, conservatieve oude mannen is natuurlijk niet volledig representatief voor de Academy. Paul Verhoeven, ook lid, sprak vorig jaar zijn favorieten uit, en hij koos toen progressief voor Amour.

Moreel kompas
Eerder besprak ik al het belang van het morele kompas van de Academy stemmers in hun waarschijnlijke keuze voor 12 Years A Slave voor beste film. Overigens is 12 Years A Slave in deze categorie ook mijn keuze. Alhoewel ik niet volledig overtuigd door het door Steve McQueen gerepresenteerde leven van Solomon Northup (Chiwetel Ejiofor) weet McQueen Amerika’s akelige slavernijverleden wel toegankelijk te maken en heeft zo een grote en relevante historische betekenis. Zijn waarheidsgetrouwe benadering en verbeelding toont ons een roerige tijd met gespannen raciale verhoudingen die tot de dag van vandaag actueel is. McQueen vroeg een bewonderenswaardige emotionele inspanning van zijn acteurs; temeer een reden om zijn film te onderscheiden. Ejifor zoe daarom ook de Oscar voor beste mannelijke hoofdrol moeten winnen. Hij draagt de film met zijn ingehouden grimassen en zijn verdrongen verdriet.
 


Middelvinger
Toch zal acteur Matthew McConaughey dit beeldje opeisen. McConaughey had een indrukwekkend jaar, met Mud, The Wolf Of Wall Street en True Detective en zijn talent is nog steeds groeiende. Vooral in Dallas Buyer’s Club, waarvoor hij is genomineerd, lijkt zijn inlevingsvermogen tot een hoogtepunt te zijn gekomen. Veel Academy leden zullen zijn transformatie van eendimensionale hunk naar method-achtige harde werker, ontzettend op prijs kunnen stellen. McConaughey’s tegenspeler (tegenspeelster) Jared Leto, zal voor zijn rol als travestiet Rayon naar alle waarschijnlijkheid de prijs voor beste mannelijke bijrol annexeren. Leto acteert met zoveel verve, dat zijn vrouwelijkheid nooit gestunteld overkomt. Na vier jaar afwezigheid vanwege zijn muzikale carrière, komt Leto indrukwekkend terug. Maar wat zou het vermakelijk zijn als Barkhad Abdi (Captain Phillips) hier een stokje voor steekt. Abid’s hypothetische winst zou een grote middelvinger zijn naar het overwegend blanke hoogopgeleide establishment, met hun dure toneelopleidingen en gekochte intellectualiteit. Het zou een middelvinger zijn naar het nepotisme in Hollywood, waar Leto als telg van een acteursfamilie, zelf ook deel van uit maakt. Abdi toont met zijn verwaarloosbare acteerervaring aan, dat kapitaal geen voorwaarde is voor succes.
 
August: Osage County
De vrouwelijke acteercategorieën kennen de meest opmerkelijke deelnemers. Bij de beste vrouwelijke bijrol is de nijpende vraag wat Julia Roberts daar in hemelsnaam doet. August: Osage County was bij het Amerikaanse filmjournaille een duidelijke artistieke flop. Hetzelfde geldt voor hoofdrolspeelster Meryl Streep die altijd wel een nominatie krijgt. Godzijdank zijn er in beide vrouwelijke categorieën betere kanshebbers, te beginnen met Lupita Nyongo’o (12 Years A Slave) die zich letterlijk en figuurlijk blootgeeft als de kranige kleine slavenmeid Patsey die wordt misbruikt door haar meester. Nyongo’o is een rising star, en het is onvoorstelbaar dat 12 Years  A Slave haar speelfilmdebuut is. Des te meer punten voor de gunfactor, in tegenstelling tot Jennifer Lawrence, die met haar gave om twee gezichtsuitdrukkingen te tonen, een van de meest overgewaardeerde actrices in Hollywood is. Ik had zelf meer verwacht van post-Winter’s Bone Lawrence. Sowieso is het hele American Hustle circus weinig inspirerend. De film werd opgehemeld door de Amerikaanse pers, maar doet geplastificeerd, oppervlakkig en incoherent aan. David O. Russell’s films zijn oke, maar niet meer dan dat. Dit in tegenstelling tot Alexander Payne’s Nebraska, waarin de personages echt worden uitgediept. Genomineerde June Squibb, de doorgewinterde echtgenote van Bruce Dern in Nebraska, weet de knap geschreven dialogen zo te brengen, dat de menselijkheid er vanaf spat. Squibb is echter een outsider in deze categorie, aangezien de Academy van jong bloed houdt. Vorig jaar verkozen ze immers ook Jennifer Lawrence boven de tachtiger Emanuelle Riva (Amour).
 
Reclame voor antidepressiva
De onderscheiding voor beste vrouwelijke hoofdrol is een gelopen race. Cate Blanchett, die in Woody Allen’s laatste vehikel Blue Jasmine floreert als de neurotische Jasmine, verzamelde voor die rol al 23 onderscheidingen, waaronder de Golden Globe. Haar personage is reclame voor antidepressiva, en dat past precies in Woody Allens straatje. Toch is Blue Jasmine niet het hoogtepunt uit Allens oeuvre, en lijkt Blanchetts kracht vooral haar eigen invulling aan het script te zijn geweest. Tussen de genomineerden staat ook een andere opvallende naam. Sandra Bullock is niet het grote acteertalent, en wist altijd te laveren in middelmatige producties. Met haar optreden in Gravity bewijst ze echter het tegendeel. In de herfst van haar carrière, om maar cynisch te stellen, wist ze pure emoties te tonen in haar eenzame strijd voor haar leven.

Cuarón
Wellicht is die dramaturgische openbaring wel te danken aan de uitstekende regie van Alfonso Cuarón. Hij heeft met een groot team onder andere de lighting box techniek ontwikkeld. Hij werd hierdoor in staat gesteld de gezichten van zijn acteurs te filmen, en daaromheen een CGI-wereld te bouwen. Een proces dat onmogelijk in een alinea is te vatten, met een film als gevolg die de geschiedenis in gaat als voorbeeld van technische innovatie. En aangezien McQueen al beste film gaat winnen, wordt Cuarón de winnaar van de regieprijs.
 


Animatie
Dan een andere categorie, die van animatiefilms, die elk jaar bol stasat van Walt Disney en co. Nu is de gedoodverfde winnaar Frozen best een aardige film, maar volgen mij moet The Wind Rises gaan winnen, een animatiefilm die niet perse voor de kindermarkt is gemaakt, maar juist een verfijnd publiek bedient. Daarmee stel ik niet dat Frozen alleen voor kinderen is, het talent van deze teams is toch vaak dat ze hun product zo laagdrempelig mogelijk maken zodat ze toegankelijk zijn voor een groot publiek. Overigens heb ik The Wind Rises zelf nog niet gezien, dus ik kan slechts afgaan op de positieve ontvangst door het journaille.
 
Armoedig camerawerk
Bruno Delbonnel moet de Oscar voor beste cinematografie winnen, simpelweg omdat Inside Llewyn Davis ontbreekt in de grote Oscar nominaties. Hoe kan het dat een film die op subtiele wijze de ziel van de Amerikaanse folkmuziek weet te vatten, zo wordt genegeerd. Alleen al de close-ups van de rode kater zijn ontzettend memorabel. Cinematografie is sowieso een aparte categorie; ineens verschijnen Roger Deakins (Prisoners) en Phillippe Le Sourd (The Grandmaster) ten tonele, alsof de films die voor beste film zijn genomineerd en in deze categorie ontbreken maar armoedig camerawerk hadden. Het zou Deakins trouwens met zijn (elfde!) nominatie wel zijn gegund.
 


Stories We Tell
Net als bij beste vrouwelijke hoofdrol, is de uitslag bij de categorie beste documentaire niet echt spannend. In de traditie van Erroll Morris weet Joshua Oppenheimer een nieuw hoofdstuk te schrijven in de geschiedenis van de documentaire. Zijn The Act Of Killing laat  een van de meest onderbelichte tumoren van de wereldgeschiedenis zien en brengt heden en verleden bijeen. Overigens is het opvallend dat Stories We Tell werd verstoten door de Academy. Sarah Polley’s film gaat over film als medium, is een film in een film, het gaat over de kunst van het vertellen en is tegelijkertijd een portret van haar familie. Triviale en essentiële thema’s komen in haar kunstwerk samen. De Academy vond dat Stories We Tell niet voldeed aan de kwalificaties van een documentaire. In zekere zin is dat ook zo, aangezien Polley veel meer presenteert dan wat we kennen van de geijkte kenmerken van het vak. Toch is dat ook opmerkelijk, aangezien de toekomst vast wel meer aparte cross mediale kunstvormen zal bieden.

Schoemaker
In de categorie editing is ook een grote speler weggelaten: Thelma Schoemaker. Ze zal toch een flinke kluif hebben gehad aan het schikken en herschikken van de ruim drie uur lang durende hit The Wolf Of Wall Street en heeft daarmee, zoals elke editor, een beduidend grote invloed op het eindproduct. De scènes waarin hoofdpersoon Jordan Belfort (Leonardo DiCaprio) duidelijk onder invloed is, werden met andere lenzen gefilmd, en ook op een wat onrustige en achronologische wijze gemonteerd. Schoemaker en regisseur Martin Scorsese vullen elkaar perfect aan. Maar goed, wat mij betreft gaat dit beeldje naar Gravity, waarin, zoals vermeld, nieuwe technieken samenkomen, en montage blijft een categorie waarin de winnaar maar moeilijk te voorspellen is.
 
Adèle
Dat Thomas Vinterberg is genomineerd met Jagten is bijzonder. Het is zeker niet zijn sterkste film, en ook zeker niet de beste ‘buitenlandse’ film uit 2013. Dat is veelzeggend voor deze hele categorie, La Grande Bellezza ademt Antonioni en Fellini en is daarmee een buitencategorie als film. Daar kunnen minder exceptionele evenknieën als The Broken Circle Breakdown en Omar niet tegenop. Ik heb niet het idee dat de Academy werkelijk de beste films uit verschillende landen heeft gekozen. Gelukkig werd onlangs bekendgemaakt dat ze in de toekomst ook meerdere deelnemers uit hetzelfde land zullen toelaten en de regels wat gaan versoepelen, zodat in de toekomst de equivalent van La Vie D’Adèle ook een rol van betekenis kan spelen. Op de website van Variety stond al kraakhelder dat het opmerkelijk is dat hoofdrolspeelster Adèle Exharchopoulos ontbreekt bij beste vrouwelijke hoofdrol.
 
Before Midnight
Afsluitend nog even aandacht voor het beste originele en beste bewerkte script. Iedereen verwacht dat Spike Jonze toch iets moet gaan winnen voor zijn bombastische, clichématige en gekunstelde Her. Ondergetekende ziet Her als een verkapte reclame waarin irritant lensgebruik en een hipster mise-en-scene leiden tot een ongekend pretentieus gehalte. Dan prefereer ik nog liever Bob Nelson, een man die het rurale bestaan in Montana en Nebraska zo uitstekend weet te vatten. Het beste bewerkte script moet echter worden gewonnen door mijn persoonlijke favoriet Richard Linklater, die samen met Ethan Hawke en Julie Delphy het prachtige slot schreef van zijn Before trilogie. In Before Midnight komen de twee geliefden nog een keer samen, na achttien jaar welteverstaan. Het zou in deze categorie echter aannemelijk zijn dat John Ridley er met de prijs van door gaat, voor de bewerking van het boek 12 Year’s A Slave.
 
Ironie
Er is nog meer te voorspellen over de Oscars, en ik heb bewust alleen de grote categorieën behandeld. Waar de rest bij de ceremonie al een inferieur karakter heeft, maak ook ik me daar schuldig aan. Dat is de ironie van Hollywood.