movie scene

De zomer is voorbij, het najaar is begonnen. Voor de cinefiel de langste, saaiste maanden van het jaar.

De vakantie zit er weer op, het werk roept. De dagen worden donkerder, kouder en natter. De drang naar goede films om dit alledaagse, onoverkomelijke leed te verzachten, doet zich gelden, maar het najaar geldt als vanouds doorgaans niet als een periode waarin de filmliefhebber aan zijn cinematische trekken komt. De maanden tussen augustus, waarin de laatste zomerknallers zich aandienen, en november, als de winterblockbusters en de films met Oscar-ambities voor de deur staan, is simpelweg een slappe periode waarin kwaliteitsfilms maar mondjesmaat aan te treffen zijn. Het jaar 2014 vormt op dit stramien helaas geen uitzondering.

Natuurlijk doen The Maze Runner en The Equalizer ondanks hun betrekkelijke kwaliteit goede zaken aan de boxoffice: in de commerciële bioscopen zijn er domweg geen andere publiekstrekkers beschikbaar, afgezien van de restanten van de zomer. Zelfs in IMAX is het armoe troef en moet een veredelde B-film als Dracula Untold als opvulling dienen, om toch maar een nieuwe titel paraat te hebben. De harde waarheid is dat de grote distributeurs weinig vertrouwen hebben in de herfstmaanden als melkkoe en zich liever al richten op de winter en de Kerstdagen, die de financiële domper van de voorgaande periode weer recht moeten trekken. In de filmhuizen is de situatie niet veel beter. Hoewel ze meer titels te bieden hebben dan hun grotere tegenhangers – en zeker meer dan in de zomer, waarin het aanbod uitgebrachte arthouse-titels schrikbarend lage vormen aanneemt – blijft ook hier het aantal uitschieters té bescheiden. Een enkel pareltje als Winter Sleep of Clouds of Sils Maria daargelaten, ook hier heersen voornamelijk middelmatige films die de gemiddelde bezoeker niet kunnen overtuigen van de noodzaak het huis te verlaten om regen en wind te trotseren voor een bioscoopbezoek.



Uiteraard probeert de bioscoopbranche het tij nog enigszins te keren met voor de portemonnee van de bezoeker aantrekkelijke evenementen. De Albert Heijn '2 voor 1' actie hielp de bezoekcijfers in eerdere jaren weer een beetje aan te trekken, totdat de stekker uit de samenwerking tussen supermarkt en bioscoop getrokken werd. De opvolger, de Nationale Filmdagen, diende dit jaar (en ongetwijfeld in de toekomst) eenzelfde effect te bewerkstelligen, maar het aantal uitverkochte zalen zal niet indrukwekkend veel hoger gelegen hebben dan normaal. 'Heel Nederland viert film' is een overdreven bewering gebleken. Het was ontegenzeggelijk drukker dan het anders geweest zou zijn, maar de spectaculaire cijfers waar de industrie ongetwijfeld op hoopte zullen uitgebleven zijn. Het probleem rest dat het aanbod op zijn zachtst gezegd onder de maat is. Ook al kost een kaartje ze slechts de helft van de prijs, er moeten wel films draaien die de bezoekers willen zien.

En het merendeel van de bezoekers wil grote Hollywoodfilms zien waarvan de reclamecampagnes hen stukje bij beetje hebben overtuigd dat ze die niet mógen missen. Zulke releases waren decennialang voorbehouden aan de zomer en de winter, maar zijn in het laatste decennium opvallend genoeg ook naar het voorjaar verschoven. Het blockbusterseizoen begint tegenwoordig al aan het begin van de lente, in plaats van eind mei zoals lang de norm was. De bloeddorstige Spartanen, rivaliserende Marvelsuperhelden en dystopische tienerfantasieën maakten dit jaar al vanaf maart hun opwachting, terwijl de cinefiel op dat moment ook al zijn handen vol had aan de Oscarwinnaars, die in Nederland vaak pas uitgebracht worden op het moment dat de beeldjes worden uitgereikt. Waarom kan zo'n paradigmatische verschuiving niet ook geregeld worden voor de wintertitels, om de futloze herfst wat aantrekkelijker te maken, in plaats van dat die releases in een rap tempo achter elkaar in een kwestie van weken uitgebracht worden? Of waarom hadden de zomertitels niet wat beter gespreid kunnen worden zodat ze elkaar minder in de weg zaten? Guardians of the Galaxy had het naar mijn mening net zo goed in oktober gedaan als in augustus (vergelijk het succes van Thor: The Dark World in oktober vorig jaar), wat voor de bezoekersaantallen van nu financieel tegenvallende titels als The Expendables 3 en Sin City: A Dame to Kill For ook slechts voordelig had uitgepakt.



Maar ik ben natuurlijk geen distributeur of grote studio en ik heb geen verstand van geld of cijfers. Ik ben slechts een filmliefhebber die zich beklaagt over het feit dat er zo weinig fatsoenlijks in de bioscopen te zien is in het najaar. Ik ben momenteel cinematisch verveeld. Een lucratieve meevaller als Gravity die me visueel van mijn stoel blaast, of een arthouseklapper als La Vie d'Adèle zit er voor mij dit jaar niet in. Pas in november trekt het aanbod weer aan als Interstellar zich doet gelden. Ik blijf er echter bij dat september en oktober, evenzeer als maart en april, baat hebben bij een verlenging van het blockbusterseizoen, en dat dit zowel in het voordeel van de distributeurs als de bezoekers werkt. Die laatste groep heeft iets om de verveling die het druilerige weer veroorzaakt tegen te gaan, en de eerste strijkt lekker de centen op. Overtuigd van deze mening of niet, in de tussentijd blijf ik gebonden aan het huidige zwakke aanbod. Nog een keertje naar Winter Sleep dan maar, dan zit ik tenminste weer 196 minuten vast aan een topfilm. Alles om deze maandenlange cinematische ennui tegen te gaan...