movie scene

Samen met regisseur Wiseman dwaal je mee door één van de grootste musea ter wereld.

Het lijkt een nieuwe trend in documentaireland: het volgen van musea. Waar vooral de grote gevestigde namen jarenlang rotsvaste instituten waren die nauwelijks veranderden, zie je dat daar recent verandering in is gekomen. Het meest aansprekende voorbeeld hiervan is natuurlijk de vierdelige serie en de daaropvolgende film Het Nieuwe Rijksmuseum - De Film rond de verbouwing van het Rijksmuseum in Amsterdam. Naast veel spectaculair hak- en breekwerk kwam hierin ook de passie van de medewerkers mooi naar voren, maar ook hoe een museum in de 21e eeuw gerund wordt. Op het afgelopen IDFA was naast deze film ook het wat brave The Great Museum van Johannes Holzhausen te zien over de verbouwing van een deel van het Kunsthistorisches Museum in Wenen. Ook National Gallery van veteraan Frederick Wiseman draaide in dit subgenre mee en krijgt nu ook een bioscooprelease.



Uitleg
Wiseman is een documentairemaker met een lange adem. Nauwgezet observeert hij bekende instituten, zoals de Universiteit van Berkeley in At Berkeley uit 2013. In de ruim vier uur die deze film duurt, krijgen we een precies en uitgebreid beeld van deze belangrijke universiteit. Deze aanpak heeft Wiseman ook voor de National Gallery, één van de grootste kunstmusea ter wereld, gebruikt. In drie uur tijd zien we vooral een ode aan de kunst. Hier geen verbouwingen of ander gedoe. Wiseman laat uitgebreid schilderijen van Caravaggio, Rembrandt, Velázquez, Holbein en Da Vinci zien en filmt de uitleg die rondleiders in het museum aan bezoekers geven.

Geconcentreerdheid
Door de observerende camera heb je het idee dicht bij de kunst en de museummedewerkers te komen. Naast de kunstwerken zelf zien we ook gesprekken over budgetten, marketing en de op- en afbouw van tentoonstellingen. Er wordt met afschuw gesproken over de term 'toeristische attractie', maar tegelijk wordt er uitgebreid vergaderd om via merchandise en commerciële uitingen meer inkomsten te krijgen. Zonder voice-over of dwingende muziek laat Wiseman alle ruimte aan de kunst, het museum en de mensen die er werken. Door de lengte van de film, drie uur, kom je als vanzelf in een geconcentreerdheid waarmee je ook de restauratoren en andere medewerkers aan het werk ziet. De vlieg-aan-de-muur benadering werkt hierdoor zeer goed, mede door het feit dat Wiseman 12 weken in het museum heeft gefilmd en zich daardoor steeds vrijer kon bewegen.



Conclusie
Wiseman heeft met National Gallery het tegenovergestelde opgeleverd van Het Nieuwe Rijksmuseum. Geen verbouwingsspektakel en grote gebaren, maar juist een minutieus inkijkje in de wereld van conservatoren, rondleiders en restauratoren. De trage shots en de lange speelduur geven je als kijker een geconcentreerde blik op de kunstwerken en daarmee de ziel van het museum, waarmee je als vanzelf met Wiseman meedwaalt.