movie scene

Oud en verouderd.

Hoe vaak kan het plot in een filmreeks zichzelf herhalen voordat het aan ouderdom onderhevig is? Nadat de Terminator films drie keer grotendeels hetzelfde verhaal verteld hadden, leek het de producenten van het vierde deel, Terminator Salvation, een goed idee het anders aan te pakken. Geen race tegen de tijd om de naderende Apocalyps tegen te houden, achtervolgd door moorddadige cyborgs zoals voorheen. De nieuwe aanpak bleek helaas niet het succes waar de studio op gehoopt had, terwijl de bioscoopganger niet de film kreeg die hij verwachtte. Een Terminator film (bijna) zonder Arnold Schwarzenegger, daar sprak men schande van. En dus stelde de film publiek en studio teleur, waarna de rechten van de franchise op straat belandden. Nu buigen nieuwe producenten zich over de reeks, vastberaden om het publiek weer dat bekende Terminator gevoel mee te geven. Uiteraard inclusief de onmisbaar geachte Schwarzenegger. Helaas blijkt daaruit ook dat men vooral op safe speelt en narratieve risico's vermeden worden.

Andere tijden
Terminator Genisys opent met een samenvatting van de aloude Terminator geschiedenis. De fans kunnen onderhand wel dromen hoe verzetsleider John Connor de mens naar de overwinning tegen de machines hielp, maar daarna soldaat Kyle Reese naar het verleden moest sturen zodat hij ooit geboren zou worden om die toekomstige victorie te garanderen. Ook hier wordt Reese terug in de tijd gezonden om Johns moeder Sarah te beschermen tegen biomechanisch gespuis. Wie even vreest naar een remake van James Camerons klassieke film uit 1984 te kijken, haalt opgelucht adem wanneer Reese in een alternatieve tijdlijn belandt blijkt te zijn. Overduidelijk geïnspireerd door de recente reboot van Star Trek, waarin nieuwe tijdlijnen garant staan voor nieuwe avonturen, lijken de platgetreden paden van de oude films opzijgeschoven te worden om plaats te maken voor onbekende wegen. Het blijkt valse hoop, want de drang om het gevoel van de geliefde films van Cameron te herwinnen vormt al snel een hindernis voor echte noviteiten.



Ook cyborgs worden ouder
In deze nieuwe versie van het verleden blijkt Sarah Connor al een beschermer gevonden te hebben in een eerder teruggezonden Terminator en mag zij Reese redden van het bekende model moordrobot van gesmolten metaal. Het omdraaien van de rolpatronen uit de originele film lijkt een leuke zet, maar levert een verstoorde verhouding tussen Reese en Sarah op in plaats van de oorspronkelijke romantiek. Sarah heeft genoeg aan de Terminator 'Pops', die zich in de loop der jaren als vaderfiguur ontwikkeld heeft. Reese is slechts een extra complicatie, dus volgt tussen het tweetal eindeloos gekibbel. Dan kijken we inderdaad liever naar de oude vertrouwde Arnold, die ouderwets als emotieloze en volstrekt van subtiliteit verstoken cyborg van leer trekt. 'Ik ben oud, maar niet verouderd', luidt zijn nieuwe oneliner. Zijn hogere leeftijd wordt daarbij niet als obstakel ervaren, maar wordt met zelfspot afgeschreven als het natuurlijk verouderen van zijn organische onderdelen. Wat nog onderstreept wordt als het duo verzetsstrijders doorreist naar 2017, waar de niet meegereisde cyborg, ondertussen even oud als Schwarzenegger zelf, opvallend grijze haren vertoont.



Bekende vijand
Eenmaal in 2017 blijkt dat de schrijvers ondanks de veranderde status quo niet van plan zijn daadwerkelijk te vernieuwen, maar vooral het oude en bekende koesteren. Het concept van een nieuwe tijdlijn moet voldoende verfrissing zijn, zo wordt verondersteld. En dus barst de strijd om de ondergang van de mensheid en de opkomst van de machines te stoppen als vanouds weer los. Weer wordt een revolutionair computersysteem ontworpen dat onze helden moeten opblazen voordat 't het Armageddon ontketent. Uiteraard aangepast aan de eisen van de hedendaagse technologie, waarmee de schrijvers toch nog een leuk stukje realiteitszin toedienen. Met het nieuwe systeem kan iedereen overal zijn mobiele gadgets aansluiten en dus kijkt de aan sociale media verslaafde mensheid reikhalzend uit naar de verschijningsdatum. Aan onze verzetsstrijders de taak het graven van dit eigen graf tegen te houden. Uiteraard met tegenwerking van weer een formidabel model Terminator, nu met een bekend gezicht. Ondanks de gevolgen van diens persoonlijke connectie met Sarah en Reese volgt de voorspelbare denderende actie en blijkt de nieuwe tijdlijn op verhaaltechnisch niveau slechts meer van hetzelfde. Hoe meer de dingen veranderen, hoe meer ze hetzelfde blijven.



Geforceerde grijns
De enerverende actie waarvan Terminator Genisys zich bedient voldoet maar blijft niet lang hangen, maar dat is het minste punt van zorg. Irritanter is het feit dat de schrijvers aan de gewoonten van de reeks vast blijven houden, terwijl die onderhand al tot clichés zijn verworden. Schwarzenegger vuurt zijn al te vaak herhaalde oneliners even kwistig af als zijn kogels. Even talrijk zijn de plotgaten die het geknoei met de tijdlijn introduceert. Gelukkig wordt het met humor afgedaan zodat we weten dat we er niet te lang bij stil moeten staan. God verhoede immers dat we alle onlogica serieus zouden proberen te doorgronden. Tussen alle herhaling en verwarring blijkt Schwarzenegger nog het meest betrouwbare element, want de chemie tussen de rest van de cast is ver te zoeken. Maar ook in zijn geval levert de humor die zijn botte handelen met zich meebrengt slechts goed voor een lach die even geforceerd is als zijn eigen kunstmatige grijns. Met Terminator Genisys blijkt dat veroudering, vooral van het plot, wel degelijk een valkuil is. Maar in de wetenschap dat de nieuwe aanpak waarvan Terminator Salvation zich bediende ook niet op prijs werd gesteld, kan gerust gezegd worden dat het tijd wordt de franchise met pensioen te sturen.

Conclusie
Ondanks de volhardende bewering van het tegendeel, toont de herhaling van zetten in Terminator Genisys aan dat de reeks haar houdbaarheidsdatum heeft bereikt. Het gerommel met de tijdlijn levert niet de beoogde frisse start op, want inhoudelijk heeft de film weinig meer te bieden dan de klassieke voorgangers waar hij zich op baseert. De gebruikelijke energetische actie en het geslaagd updaten van de tegenstander tillen het geheel helaas niet naar een hoger plan. De 'future' is misschien 'not set', maar het plot van een Terminator film blijkt dat wel zolang de producenten halsstarrig vast blijven houden aan de ingrediënten van James Camerons oude succesnummers.