movie scene

The Road is een film over een man die met zijn zoontje probeert te overleven in een post-apocalyptische wereld.

De film is gebaseerd op het boek van Cormac McCarthy. Wij kregen de kans om in Amsterdam met regisseur John Hillcoat te spreken. Dat bleek een erg interessant gesprek op te leveren. Pas op, dit interview bevat enige spoilers.

Het weer is hier momenteel niet om over naar huis te schrijven, maar dat levert meteen een leuke vraag op. Hoe zat het met de omstandigheden tijdens de opnames, waren die beter of slechter dan dit?
Oh..., echt veel erger. Nou, eigenlijk is dat niet helemaal waar. Als de zon doorbrak, moesten we met heel veel schermen werken; dat was erger. Mijn Spaanse cinematograaf Javier Aguirresarobe stond dan in het Spaans tegen de zon te vloeken. Maar de meeste dagen waren bewolkt, tachtig procent van de opnames waren buiten en daar was het dan minstens twee à drie keer zo koud. Pennsylvania in de winter is behoorlijk berucht. (De opnames voor Dawn of the Dead hebben daar ook plaatsgevonden, red.)

John Hillcoat (rechts)

Hoeveel kun je nog verbeteren in post-productie, als het weer bijvoorbeeld niet meewerkt?
Het is erg lastig. Omdat we een wereld waar de zon niet schijnt, proberen te creëren, moeten we werken met lage contrasten en moet eventuele zon volledig worden weggewerkt. We moesten dus ook zorgen dat er geen scherpe schaduwen waren. We schoten eerst de scènes waarin de close ups voorkwamen; blokkeerden de zon volledig met gigantische schermen en bewaarden dan de witte opnamen (sneeuw, red.) voor het einde van de dag als het schemerig begon te worden. Soms moesten we de lucht compleet vervangen door middel van CGI, het blauw eruit halen, een straaljagerspoor verwijderen, vogels die voorbij vlogen.

Het was dus nogal een uitgebreide post-productie. Was dat voornamelijk vanwege deze technische problemen, of waren er meer redenen?
Ja, je kunt je niet voorstellen hoeveel kleine dingetjes er niet kloppen in een dergelijke wereld. Een lampje in de verte, een vogel ergens. Er kwam gewoon geen eind aan het aantal dingen dat weggewerkt moest worden.

Het was dus niet zozeer een zaak van de juiste opname maken?
Het waren meerdere dingen; sommige locaties waren bijna onbereikbaar. Een van onze belangrijkste locaties zat een meter of zeven onder de sneeuw toen we eind mei (2008) wilden draaien, dus moesten we eind juli terugkomen. We hadden nog geluk dat het alleen Viggo Mortensen en Kodi Smit-McPhee betrof, met een hele grote cast was het veel lastiger geweest, maar nu konden we met een kleinere crew terugkeren. Dat ging overigens om Mount St. Helens, in de openingsscène van de film. Die berg was volledig met sneeuw bedekt. Dat was dus een van de extra dingen, de visuele elementen, die we niet hadden verwacht. Uiteindelijk bij het editten was het vooral een kwestie van balans, want we hebben veel meer scènes geschoten, dan er uiteindelijk in de film terecht zijn gekomen. Het was best lastig om te bepalen hoeveel van bijvoorbeeld het kannibalistische in de film moest. De relatie tussen vader en zoon was altijd het belangrijkste in de film, die moest ten allen tijden beschermd worden. De veranderingen zijn erg genuanceerd.

Want er zat meer kannibalisme in het boek?
Niet zozeer veel meer, wel een beetje, maar we hebben vooral wat aanpassingen gedaan. In het boek bijvoorbeeld, is er in de verte een heel leger van kannibalen met geketende slaven te zien. De belangrijkste reden om dat niet in de film te  gebruiken, is dat we absoluut geen verwijzingen wilden maken naar films als Mad Max. In de boeken werkten die dingen op je zenuwen, maar in de film wordt zoiets al snel heel anders. Begrijp me niet verkeerd, Mad Max was een hele goede film, maar er zijn helaas heel veel imitators en clichés uit voortgekomen. We wilden het verfrissend houden. Een realistisch idee vormen van hoe je je in zo'n wereld zou bewegen. Veel van de post-apocalyptische films moeten het hebben van het afbreken van symbolen zoals het Vrijheidsbeeld en zo. Dat wilden wij allemaal vermijden. In plaats van dat leger van kannibalen, hebben we gekozen voor de bloederige voetafdrukken in de sneeuw die suggereren dat er een grotere groep is. Tevens zien we even dat ze er aan komen, maar niet op die georganiseerde leger manier.

Hoe benaderden Viggo en Kodi hun karakters?
We hadden een lange proefperiode. Joe Penhall, die het script schreef, en ik hebben vooral veel met hen gesproken over wie hun personages waren en we lieten ze verder vooral veel samen optrekken om een band met elkaar te krijgen. De boodschap van het boek en ook de film is voornamelijk; als alles is weggenomen, wat blijft er dan nog over? Het gaat met name over hun emotionele band, hij is bijvoorbeeld in deze wereld geboren. Wat begrijpt hij wel, wat niet, dat soort vraagstukken. Ze hebben ook achtergronden voor hun personages bedacht; Viggo had een hele geschiedenis van zijn personage  in zijn hoofd en dat hebben we ook besproken. We wilden graag dat hij een middenklasse man zou zijn, westers, de gemiddelde mens waar men zich mee zou kunnen vereenzelvigen. Een man in zijn eigen veilige zone, die hem dan plotseling ontnomen wordt. Ze zaten natuurlijk in iedere scène van de film, dus moesten we een manier vinden om hun emoties te verkennen en te tonen.

Ik las ergens dat Kodi het personage van Robert Duvall vergeleek met een zwerfhond, om de juiste emoties te krijgen?
Dat klopt, het was vooral het zoeken naar vergelijkingen, om een bepaald gevoel tot leven te brengen. Een ander belangrijk element was dat ze moesten reageerden op de locatie waar we filmden, waar zoveel verwoest is en alles  bar slecht; het bracht ze dichter bij elkaar. Voor mij is acteren voornamelijk een zaak van reageren en het feit dat ze daarop zo sterk inspeelden, is wat het voor mij 'echt' maakte.

Hoeveel van hun fysieke toestand is echt? Zoals bijvoorbeeld in The Machinist, waar Christian Bale zwaar heeft moeten afvallen voor zijn rol. Gold dat ook zo voor Viggo en Kodi?
Gelukkig was Kodi geen jongen met een gewichtsprobleem, want ik zou een kind niet graag zoiets aandoen. Hij was normaal slank en at zelfs gigantische maaltijden. Viggo daarentegen hongerde zichzelf wèl uit. Hij zat op een waanzinnig dieet van chocolade en rood vlees. Niet aan te bevelen! Hij deed ook geen oefeningen, want hij wilde niet te gespierd worden. We hebben wel besproken dat hij niet te ver zou gaan waardoor het zou afleiden. Dan let de kijker alleen daarop en dan kan het afbreuk doen aan het verhaal.

Ik vroeg het eigenlijk vanwege een specifieke scène, waarin zowel Viggo als Kodi zo goed als naakt zijn en vooral bij Kodi zie je daar eigenlijk iedere rib in zijn lichaam. Ik vroeg me dus af of dat echt was of niet?
Het klinkt misschien vreemd, maar kinderen kunnen dat. Nu geef ik het eigenlijk allemaal weg, maar kinderen trekken als het ware hun buik in; als we dan het shot een minuut later zouden doen, kunnen we het niet gebruiken omdat hij zich dan weer ontspant, niet dat hij dan ineens dik is of zo. (lacht)

Hoe moeilijk was het om dit script, dat in feite gaat over twee mensen die lopen, aan te passen en dat visueel aantrekkelijk te maken?
We hebben met een aantal schrijvers gesproken over het aanpassen van dit script, en wat Joe zei, wat hem ook feitelijk het werk opleverde, was: "Het staat er allemaal, alles staat al op de pagina's. Het is in feite gewoon een kwestie van bewerken". Dit is overigens het deel waar Cormac soms een beetje geprikkeld over werd. Voor hem is het logisch dat film een andere taal gebruikt. Voor hem zijn film en boek compleet verschillend en ze kunnen dus ook niet dezelfde taal spreken. De kracht van dit boek is dat het belangrijkste element van de film, de dialoog, al volledig beschreven staat. Het is een geweldig liefdesverhaal waarin ze nooit zeggen dat ze van elkaar houden. Het enige stuk dialoog dat Cormac miste was een stuk van vier regels dat we wel gefilmd hadden gelukkig, want een script had hij nooit gekregen. Het was een conversatie die hij letterlijk had gehad met zijn eigen zoon. Het mooie was ook, dat als je McCarthy zag met zijn eigen zoon, die hem hetzelfde noemde,  je de bron van zijn boek herkende. Hij heeft zijn zoon ook als co-auteur genoemd.

Behalve de dialoog waren er ook een aantal duidelijke obstakels waar, in het boek, de personages langskomen, zoals het huis vol met kannibalen, het eten dat opraakt en het verbergen in de bunker. Plus het in contact komen met de oude man. Al deze hindernissen leiden uiteindelijk naar hun uiteindelijke bestemming, het strand. Totdat de man zijn menselijkheid verliest doordat hij, heel begrijpelijk, gewoon te angstig en beschermend is. Op die manier is het eigenlijk een onderzoek naar de gevolgen van angst en wat dat met een mens kan doen. Cormac beschreef het boek aan mij als een verhaal over menselijke goedheid. Datgene wat de jongen overeind houdt, is dat hij daarin blijft geloven en ook dat er andere mensen bestaan die net als zij zijn.
Dus hoewel het boek al heel veel zaken bevatte die we gewoon zo konden gebruiken, waren er ook diverse delen die we er helemaal uit hebben gehaald.

Legde het succes van No Country For Old Men, het andere boek van McCarthy dat ongeveer tegelijk uitkwam, extra druk op uw film?
Ja natuurlijk, maar ik moest mijn aandacht bij het filmen houden en ik wist dat ik er toch geen invloed op had. Het is een beetje te vergelijken met het dragen van oogkleppen; je kijkt alleen vooruit en ziet dus niet wat er om je heen gebeurt. Dat had voor- en nadelen, natuurlijk. Een voordeel was dat we er altijd op terug konden vallen dat we trouw bleven aan het boek. Terwijl als het een origineel script zou zijn geweest van een onbekende schrijver, we de film niet hadden kunnen maken  zoals we dat nu hebben gedaan.

Ben je nog in een soort gevecht terecht gekomen met de Weinstein company vanwege de trailer, die helemaal niets met de film te maken had? Frustreerde je dat?
Het was lastig, ja, ik was er wel boos over. Ik had echt zo iets van, wat is dit in godsnaam? Mijn argument was dat dit boek bij zoveel mensen een persoonlijke snaar heeft geraakt en dat het een investering is. Als je de film zo zou hebben gemaakt dan heb je kans dat de mensen die het boek hebben gelezen dan denken: "daar gaat een zoveelste boekverfilming, ik ga mijn tijd daar niet aan verspillen", terwijl mensen die het boek niet hebben gelezen er vervolgens met verkeerde verwachtingen heen gaan. Ik begrijp de keuze wel, want momenteel is het een erg lastige periode voor de marketing van een film. Amerikanen verwachten bepaalde zaken en zijn erg conservatief als het op film aan komt. De jaren '70 waren wat dat betreft geweldig. Woorden als arthouse bestonden nog helemaal niet. Film was gewoon film, onafhankelijk van het genre. Ik mis die tijden nog wel eens, want tegenwoordig is de marketing heel kwetsbaar. Dus ik begrijp het wel, maar ik betreur het ook.

Was het niet verleidelijk om de film toch wat sappiger te maken of wat meer op actie te baseren na die trailer?
Nee, zeker niet! Dit gebeurde pas in de laatste zes maanden en is denk ik een nasleep van de wereldwijde economische recessie, al geloof ik niet dat er al een eind in zicht is. Het vervelendst van alles is eigenlijk dat de piraterij echt veel erger is geworden. Maar hoe ontkom je aan het downloaden door één druk op de knop waardoor een productieproces van honderd miljoen dollar voor jou gratis is. Alles verandert hierdoor; The Road was een week voor hij uitkwam al beschikbaar voor download op 250 verschillende sites. In de muziekindustrie gebeurde vijf jaar geleden al hetzelfde.

Er zijn de laatste tijd vrij veel apocalyptische films geweest, heeft u enig idee waarom dat zo is?
Ik denk dat het thema altijd wel aanwezig is geweest, maar je hebt gelijk als je zegt dat het gehalte momenteel stijgt. Ik denk dat het altijd een kwestie is geweest van angst. Vroeger had je droogtes en honger. Het is de angst voor sterfelijkheid en de mensheid die uitgeroeid wordt; hele bevolkingsgroepen zijn daadwerkelijk uitgeroeid en de apocalyps is een soort verlengstuk van die angst. De laatste tien jaar is er naar mijn mening veel veranderd. Problemen bereiken ons sneller dan voorheen, het leven in een soort veilige luchtbel bestaat niet meer. Mensen worden bang door allerlei terroristische aanslagen, veranderingen in het klimaat die desastreuze gevolgen kunnen hebben. De toename daarvan is kenmerkend. Dat soort zaken wordt steeds lastiger te negeren en mensen raken daardoor banger en voorzichtiger.