movie scene

Met de komst van Sint is er eindelijk weer eens een film die het concept kindervriend een tik op de neus geeft. Persoonlijk hou ik niet van Nederlandse films, maar deze keer maak ik een uitzondering. Sint past in een mooi rijtje, toch voornamelijk b-flims, voor wie het geen probleem is om altijd lachende goedzakken in een kwaad daglicht te zetten.

Jelle Burgers is student filmwetenschappen en kan niet zonder zijn dagelijkse dosis film. Gaf als kind zijn eerste filmrecensie na het zien van Beauty and the Beast in de vorm van een enorme huilbui omdat het beest dood was. Deelt graag zijn mening over film met alles en iedereen. Vindt Georgina Verbaan hilarisch.

In Amerika heeft vooral de kerstman er flink van langs gekregen. Wie geniet er niet van toppers als Bad Santa of Jack Frost? Als je er even over nadenkt, hebben al die eeuwig lachende, altijd vriendelijke, onschuldige culturele iconen allemaal een sinistere verschijningsvorm. Er is niet zoveel voor nodig om ze eng of grappig te maken. Een kleine uiterlijke verandering of een vreemde context maakt van een schattige paashaas een bloeddorstig monster in Donnie Darko. Een uitzondering op de regel is wat mij betreft de clown. Ik vind een clown altijd eng, of hij nou de kindermoordenaar uit It is of kindervriend. Helaas roept het belachelijk of eng maken van het onschuldige altijd weerstand op, zo bleek ook wel weer uit de reacties op Sint. Alsof Sinterklaas of de Kerstman eigendom zijn van een selecte groep mensen die blijkbaar de enige juiste interpretatie in pacht hebben. Het toe-eigenen van cultureel gemeengoed door een individu of groep individuen geeft mij hetzelfde soort kippenvel als het kijken naar een interview met Mart Smeets waarin hij van zichzelf even aangeeft dat zijn nieuwe boek een meesterwerkje is; onverbloemde arrogantie die alleen de cultureel verhevenen zogenaamd kunnen plaatsen.

Het is dit soort gedrag, het misbruiken van cultuur door er een elitaire status op te plakken, dat er naar mijn mening toe heeft geleid dat er gedeeltelijk misplaatste bezuinigingen op cultuur worden doorgevoerd. Cultuur is niet van een selecte groep mensen en kan niet alleen worden begrepen door diezelfde groep. Sinterklaas is cultuur en hem afbeelden als vriendelijke oude man of moordlustige maniak zijn beide gelijkwaardige culturele uitingen, of Johan Nijenhuis dat nou goed vindt of niet. Het is voor mij niet meer dan begrijpelijk dat cultuur tegenwoordig wordt weggezet als 'linkse hobby', als bekendheden zichzelf verschuilen achter een elitaire opvatting van cultuur. Cultuureducatie zou eigenlijk moeten beginnen bij wat cultuur nou precies is, niet bij welke uitingen van cultuur 'goed' zijn en welke niet. Een dergelijke opvatting van cultuur is gedoemd aversie op te roepen. Cultuur is van niemand maar van iedereen. Cultuur is net zozeer van jou als van Mart Smeets. Je kunt je echter niet altijd verschuilen achter je elitaire status, en dan blijkt hoezeer je een status niet moet verwarren met persoonlijkheid. Smeets mag je niet belachelijk maken vindt hij zelf, daar is hij te goed voor, vraag maar aan Nico Dijkshoorn.

Maar goed, terug naar de film. December is de maand bij uitstek voor films die kindervrienden in een ander daglicht plaatsen. Ik hoop van harte dat we, ondanks verregaande bezuinigingen en filmstudios die failliet gaan, na Sint nog meer moois kunnen verwachten.