movie scene

Zijn verwachtingen te sturen? En hoe voorkom je een teleurstelling na het bekijken van een gehypte film?.

Jelle Burgers is student filmwetenschappen en kan niet zonder zijn dagelijkse dosis film. Gaf als kind zijn eerste filmrecensie na het zien van Beauty and the Beast in de vorm van een enorme huilbui omdat het beest dood was. Deelt graag zijn mening over film met alles en iedereen. Vindt Georgina Verbaan hilarisch.

Recentelijk heb ik mij beziggehouden met wat binnen de filmstudies de “cognitieve” stroming heet. Deze benadering houdt in dat ik films niet onderzoek als losstaande objecten, maar vooral kijk naar het menselijke aspect van het kijken naar films. Dat wil dus zeggen dat het onderzoek naar de werking van de hersenen hierbij betrokken wordt. De cognitieve benadering binnen de filmstudies gaat uit van een wisselwerking tussen de film en de mens. Een belangrijk aspect daarbinnen zijn verwachtingen. Verwachtingen kun je hebben voordat je een film gaat kijken, maar verwachtingen vorm je ook tijdens het kijken. Op het kleinste niveau verwacht je bijvoorbeeld een ontwikkeling in het verhaal, terwijl je op het grootste niveau verwacht dat je een film wel of niet zal kunnen waarderen. In de huidige maatschappij waarin iedereen is blootgesteld aan de media, vind ik vooral het laatste een interessant onderwerp voor deze column.

Met het Oscarweekend achter de rug zijn verwachtingen relevanter dan ooit. Niet alleen de verwachtingen rondom de prijzen zelf, maar vooral de verwachtingen die ik als kijker heb van films. Het winnen van een Oscar creëert bepaalde verwachtingen bij het publiek. Nu heb ik toevallig alle films die gewonnen hebben al gezien, maar dat geldt natuurlijk niet voor iedereen. Het interessante van de cognitieve benadering binnen de filmstudies is dat je dit zelf kunt ervaren door een film te kijken waar je vreselijk hoge verwachtingen van hebt.

Voor mij persoonlijk geldt eigenlijk altijd dat als een film enorm gehypet is in de media, mijn uiteindelijke oordeel hierdoor beïnvloed wordt, helaas zelden in positieve zin. Over Inception werd al weken gesproken voordat ik eindelijk de kans had te gaan kijken, en dus waren mijn verwachtingen gigantisch. In zo’n geval kan een film eigenlijk alleen maar tegenvallen, en dat deed hij dus ook. Begrijp mij niet verkeerd, ik vind Inception een hele goede film met een zeer interessant thema, maar toch had ik nog meer verwacht. Hetzelfde geldt eigenlijk voor Black Swan. Wederom een topfilm, maar gezien de hele hype had ik nog meer verwacht. Net zoals de mediahype rondom deze twee voorbeelden bij mij enorme verwachtingen creëerde, zo geldt dat ook voor de Oscarwinnaars. Mocht je één van de winnaars nog niet gezien hebben, ga ze kijken en probeer na te gaan of ze voldeden aan je verwachtingen.

Het 'probleem' van verwachtingen is, dat het zo moeilijk is ze bewust te sturen, in het bijzonder als je verwachtingen positief zijn. Andersom is het makkelijker voor een film om je te verrassen. Wat dat betreft vind ik het eigenlijk jammer dat films zoveel aandacht krijgen in de media, terwijl het toch altijd het beste is om zelf eerst te gaan kijken. Dat geldt wat mij betreft ook voor recensies, ook al maak ik mij ook wel eens schuldig aan het lezen van een recensie voordat ik een film gezien heb. Wat dit voorbeeld van de Oscars laat zien, is de relevantie van de cognitieve benadering binnen de filmstudies, ook al beperkt dit zich natuurlijk niet alleen tot verwachtingen. Ik hoop dat we ooit zoveel inzicht hebben in het menselijk denken, dat we deze kennis kunnen verwerken in films, zodat onze verwachtingen steeds meer waargemaakt kunnen worden. Complete vervulling van verwachtingen zal helaas een utopie blijven, maar vooruitgang is zeker te boeken!