movie scene

De gerestaureerde versie van Eraserhead na 35 jaar weer in de bioscoop!

David Lynch´ eerste lange speelfilm wordt vanaf 15 september opnieuw in de bioscoop vertoond. Het EYE Film Instituut Nederland brengt de film in een aantal filmhuizen in Nederland uit. De 35 jaar oude film is onder leiding van David Lynch compleet gerestaureerd en is nu in de beste beeld- en geluidskwaliteit te bewonderen. Lynch heeft inmiddels al een behoorlijke reputatie opgebouwd met enkele geweldige films, maar toegankelijk zijn ze niet allemaal. Hoewel David Lynch een aantal conventionelere films heeft gemaakt, waaronder The Elephant Man en The Straight Story, staat hij toch vooral bekend vanwege zijn wat minder conventionele werken. In Lost Highway, Mulholland Dr. en zijn laatste lange film Inland Empire liet hij menig kijker al in totale verwarring achter. Het zijn audiovisuele trips waar op het eerste gezicht geen touw aan vast te knopen is. Wel dagen deze films uit tot  interpretatie en zullen ze de kijker niet ongemoeid laten. Eraserhead is een film uit de laatste categorie en bezorgde mij dan ook geen heldere filmervaring, wel een hele interessante.

De excentrieke Henry Spencer
Henry Spencer is een excentrieke en behoorlijk vreemde jongeman met een aparte bos haar. Schuchter om zich heen kijkend loopt hij naar het huisje van zijn vriendin, waar hij te horen krijgt dat ze zwanger is. Haar moeder dwingt Spencer dat hij haar dochter huwt, en zo geschiedde. Spencer en zijn kersverse bruid betrekken een appartementje in een weinig florissante omgeving, namelijk een duister industriedeel van de stad. Niet de ideale omgeving voor hun inmiddels geboren kind, maar dat is wel het minste waar vader en moeder zich zorgen over maken. De baby is namelijk nauwelijks menselijk te noemen. Het is een vreemd schepsel dat aan een stuk door huilt, eten lijkt hij niet te willen en slapen is ook niet zijn favoriete bezigheid. Moeder is ten einde raad en pakt haar biezen, Henry staat er nu alleen voor. Zijn hersenspinsels nemen steeds meer de overhand als hij de baby probeert te verzorgen, welke tot grootse en weerzinwekkende situaties leiden.

Lynch als amateur
De film is voor een appel en een ei gemaakt. Er werd geschoten zolang er geld was en zo zaten er dus grote periodes tussen de opnamedagen. Alles is ‘s nachts geschoten, want overdag was de cast en crew gewoon aan het werk. Met dit in het achterhoofd is het waanzinnig knap wat Lynch voor elkaar heeft gekregen. De droomscènes zijn geweldig (enkele ervan zullen de kenners wel herkennen uit zijn latere films, zij met een andere invulling) en de special effects zijn ontzettend goed. Lynch heeft nooit verteld hoe hij de gemuteerde baby zo in beeld heeft gebracht, maar het is erg knap gedaan.

Lynchiaanse horror
Eraserhead zal, nog minder dan bijvoorbeeld Mulholland Dr., alle filmliefhebbers aanspreken. Grote kans dat je door de vaagheid en de gruwelijke beelden wegloopt, of dat je halverwege oordoppen in doet vanwege de zeer luide en onaangename, maar zéér effectieve geluidsband. Lynch doet dan ook zijn best om geen prettige filmervaring voor te schotelen. De setting is gitzwart, de film is dan ook treffend in zwart-wit geschoten, en de personages zeer vreemd en weinig sympathiek. De film zal je constant aan je hoofd doen krabben om je af te vragen wat er nu precies allemaal gebeurt, maar als je blijft zitten en jezelf overgeeft aan de prachtig geschoten ellende en vaagheid, staat je een unieke ervaring te wachten.

Conclusie
Vreemd, gruwelijk en bij vlagen uiterst ongemakkelijk. Maar dit alles is bewust gedaan en zal de vasthoudende kijker een geweldige ervaring bieden. Eraserhead is een zeer sterke en gewaagde eerste film van een regisseur die inmiddels uitgegroeid is tot één van de belangrijkste moderne regisseurs. Ook aan het eind van zijn debuut zul je met grote vraagtekens zitten, maar de ervaring was er zeker één om niet te vergeten, dat beloof ik je.