movie scene

Het zal niemand ontgaan zijn dat komende week Godzilla van regisseur Gareth Edwards uitkomt. De verwachtingen rond deze film zijn hooggespannen en met recht want het fenomeen Godzilla is geliefd onder vele filmliefhebbers en kent een lange en rijke geschiedenis. Zestig jaar 'Gojira' in vogelvlucht.

In 1954 veranderde de Japanse productiemaatschappij Toho voor altijd de filmgeschiedenis door de eerste Godzilla-film uit te brengen. De film kenmerkte zich door een nietsontziend monster dat een spoor van vernieling achterliet in Tokyo. De dieper liggende betekenis van de originele Godzilla is dat het symbool staat voor de atoombom die de mensheid gecreëerd had. Met het bombardement op Hiroshima (1945) nog vers in het geheugen maakte deze film het statement dat de mensheid niet zomaar ongestraft zou wegkomen met het creëren van zo’n destructieve kracht. Daarmee was de originele Godzilla een behoorlijk duistere en indrukwekkende film met een belangrijke boodschap. De special effects waren voor die tijd baanbrekend en de soundtrack ijzersterk. Niet voor niets behoort de originele Godzilla tot de dag van vandaag tot de absolute filmklassiekers. Godzilla was een enorm succes en tevens het startpunt van een reeks van in totaal achtentwintig Japanse en een Amerikaanse Godzilla-film. De achtentwintig Japanse Godzilla-films zijn uitgebracht in een tijdsspanne van vijftig jaar, tussen 1954 en 2004. Hoewel het uitgangspunt in alle films eigenlijk hetzelfde is - Godzilla vecht, dan wel met de mensheid dan wel met andere monsters, of allebei - is de toon van de films heel erg verschillend.



Showa en Heisei
De Godzilla-films worden ingedeeld in drie tijdperken. Het eerste tijdperk, de ‘Showa’-reeks loopt van 1954 tot en met 1975 en omvat de eerste vijftien films. Waar het origineel uit 1954 redelijk duister is heeft Godzilla in sommige andere films in deze serie een veel vriendelijker voorkomen. De Showa-serie staat erom bekend met een enkele uitzondering daargelaten wat luchtiger te zijn. Son of Godzilla (1967) en All Monsters Attack (1969) zijn zelfs bewust voor een jeugdiger publiek gemaakt. Na 1975 was het even stil tot de Godzilla-franchise in 1984 nieuw leven werd ingeblazen met The Return of  Godzilla. Dit is ook de start van het tweede Godzilla-tijdperk, bekend als de ‘Heisei’-reeks. Deze reeks loopt van 1984 tot en met 1995 en omvat zeven films. In de Heisei-reeks ligt de nadruk veel meer op het wetenschappelijke aspect verbonden aan Godzilla. Natuurlijk wordt er vooral nog gevochten, maar in de Heisei-reeks staat veel nadrukkelijker een morele vraag centraal.



Zilla
Tot slot is er de 'Millennium’-reeks. Deze omvat zes films en loopt van 1999 tot en met 2004. Overeenkomst tussen de films in de Millenium-reeks is dat ze allemaal het origineel uit 1954 als uitgangspunt nemen. Voor zover er al sprake was van continuïteit in de eerdere reeksen is die met deze reeks volledig teniet gedaan. De laatste film uit deze reeks, Godzilla: Final Wars (2004) is tot op heden de laatste door Toho geproduceerde Godzilla-film. In deze film wordt er nog subtiel gerefereerd aan de Amerikaanse Godzilla uit 1998, geregisseerd door Ronald Emmerich. Sony had van Toho de rechten gekregen om een Godzilla-film te produceren. Het plan was om er een trilogie van te maken, maar de eerste film uit 1998 werd zo slecht ontvangen dat van de twee vervolgen is afgezien. Toho was achteraf dusdanig ontevreden over de Amerikaanse Godzilla dat het bedrijf zich heeft gedistantieerd van de film. Ze weigerden dan ook het monster uit die film als Godzilla te erkennen en gaf het de naam ‘Zilla’. Zilla had vervolgens een cameo in Godzilla: Final Wars waar hij in circa vijftien seconden werd verslagen door Godzilla. Het statement was duidelijk.

Walk of Fame
En dat brengt ons bij 2014. Nog altijd is het stil rondom Toho wat betreft Godzilla. Maar dat geldt zeker niet voor Godzilla zelf. Het monster is uitgegroeid tot een icoon in zowel de filmgeschiedenis als in de populaire cultuur. Vele films refereren aan of zijn geïnspireerd op Godzilla, laat staan alle televisieseries, boeken, speelgoed en andere uitingen waarin Godzilla voorkomt. Kaiju-films zijn niet meer weg te denken uit de Japanse cinema en vele monsters die in de Godzilla-reeks hun eerste opwachting maakten kregen een eigen film. Maar geen enkele is zo succesvol gebleken als Godzilla. De King of the Monsters heeft sinds 2004 zelfs zijn eigen ster op de Walk of Fame. Deze werd in ontvangst genomen door Tsutomo Kitagawa, de man die in de laatste vijf Godzilla-films in het zowel beroemde als beruchte Godzilla-pak mocht kruipen om de hoofdrol te spelen.

Atomic breath
Kortom, Godzilla is al zestig jaar niet weg te denken uit de entertainmentindustrie en popcultuur. En met dat gegeven en het debacle van Emmerich uit 1998 staat Gareth Edwards' Godzilla voor de opgave te voldoen aan de enorm hooggespannen verwachtingen. De vraag is ook niet zozeer of Godzilla zal scoren qua bezoekersaantallen maar meer of Godzilla 2014 een Godzilla-waardige film zal zijn. Wordt Godzilla net als in het origineel een niets ontziend en alles verwoestend monster of zullen we ook de goedaardige trekjes van Godzilla te zien krijgen zoals dat veel gebeurde in de Showa-reeks? Zal er een dieperliggende betekenis meegegeven worden aan de film of wordt het een oppervlakkige blockbuster? En tot slot, zal Godzilla in het heetst van de strijd wel of niet over zijn kenmerkende atomic breath blijken te beschikken? Allemaal vragen waarop het antwoord vanaf 15 mei in de bioscoop te zien zal zijn. Dan zal de King of the Monsters weer opdoemen uit de zee waar hij zich sinds 2004 in verscholen houdt.

Lees hier onze recensie van de 2014 Godzilla.